14 Nisan 1965'te İzmir'de dünyaya gelen Ümit Ünal, Türk sinemasının önemli yönetmen, senarist ve yazarlarından biridir. Kariyerine senarist olarak başlayan Ünal, zamanla yönetmenlik ve yazarlık alanında da kendini kanıtlamış, Türk sinemasına birçok unutulmaz eser kazandırmıştır. 

Ümit Ünal, 1985 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sinema-TV Bölümü'nden mezun oldu. Henüz öğrencilik döneminde kısa filmler çekerek ismini duyuran Ünal, mezuniyetinin ardından sinema sektöründe çalışmaya başladı ve kısa sürede dikkat çekici projelerde yer aldı. İlk çıkışını senaryosuna imza attığı ve Halit Refiğ’in çektiği "Teyzem" (1987) filmi ile yaptı. Zaman içerisinde Türk sinemasının kült filmlerinden birine dönüşen yapımda Ümit Ünal, kendi çocukluk anılarından esinlenerek senaryoyu kaleme aldığını ifade eder. Müjde Ar’ın başrolde oynadığı film döneminde hem eleştirmenlerden hem de izleyicilerden büyük beğeni topladı. Ümit Ünal Teyze filmini sonrasında Milyarder (1986,  yön. Kartal Tibet), Hayallerim, Aşkım ve Sen (1987, yön. Atıf Yılmaz) 1988 Arkadaşım Şeytan (Atıf Yılmaz), Piano Piano Bacaksız (1989, yön. Tunç Başaran), Berlin in Berlin (1992, yön. Sinan Çetin), Amerikalı (1993, yön. Şerif Gören), Yaz Yağmuru (1993 , yön. Tomris Giritlioğlu) gibi arka arkaya pek çok önemli yapımın senaryosuna imza attı ve ortak senarist olarak katkıda bulundu. 2000'li yılların başında Ümit Ünal, yönetmenlik kariyerine de adım attı. İlk yönetmenlik denemesi olan "9" filmi, 2002 yılında vizyona girdi. Bu film, Türkiye'nin En İyi Yabancı Film dalında Oscar temsilcisi oldu festivallerden ödüllerle döndü. Ünal'ın yönetmen olarak da yeteneğini kanıtlayan "9", kendisinin sinema kariyerinde yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur.

2004’te yılında yine senaryosuna imza attığı ve 4 ayrı yönetmen ile beraber çektiği Anlat İstanbul adlı projesi ile yerli sinemaya farklı bir soluk getirdi. Anlatım tekniği ile o dönem şaşırtan film, 2005 İstanbul Film Festivali’nde En İyi Türk Filmi ve En İyi Kadın Oyuncu (Yelda Reynaud), 2005 Adana Altın Koza Film Festivali’nde şse En İyi Film, En İyi Kurgu ve En İyi Görüntü Yönetmeni ödüllerine layık görüldü. Ayrıca yurt dışında 2005 Med Film Festivali’nde Artistic Expression (Original Idea) Ödülü’ne ve 2006 Bangkok Uluslararası Film Festivali’nde Jüri Özel Ödülü’ne uzandı. Ünal, yönetmenlik kariyerine "Ara" (2008), Gölgesizler (2008), "Ses" (2010) ve "Nar" (2011) gibi filmlerle devam etti. Her biri farklı temaları işleyen bu filmler, Ünal'ın yaratıcı vizyonunu ve sinematografik yeteneklerini yansıttı. "Nar" filmi, özellikle kurgusu ve görsel anlatımıyla büyük övgü almıştır. 2017’de Demet Evgar’ın başrolde olduğu ve kadının fendini ortaya koyan "Sofra Sırları" filmine imza atan Ünal, 2019’da ise bu sefer iki kadın karakterin başrolleri paylaştığı  Aşk, Büyü, vs. (2019) ile ses getirdi. Selen Uçer ve Ece Dizdar’ın başrolde olduğu film,  54. SİYAD Ödülleri'nde  En İyi Film, En İyi Kadın Oyuncu (Selen Uçer), En İyi Senaryo; 39. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde Altın Lale En İyi Film, En İyi Kadın Oyuncu (Selen Uçer & Ece Dizdar) ve En İyi Senaryo, 56. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde Dr. Avni Tolunay Jüri Özel Ödülü, En İyi Kadın Oyuncu (Selen Uçer) ve yine bu festivale özel olarak verilen SİYAD ödülüne layık görüldü. Yurt dışındaki çeşitli organizasyonlardan da ödülle dönen yapım, Ümit Ünal’ın kendine özgü hikaye anlatımı ve güçlü karakterleri ile filmografisinin önemli bir kilometre taşı olmuştur. Ünal 2024 yılında ise yapımcılığını Nejat İşler’in üstlendiği ve baş karakterlerden Özkan’ı canlandırdığı Evcilik filmine imza attı. Psikolojik gerilim ve kara mizah öğelerinin harmanladığı Evcilik, gösterildiği 61. Uluslararası Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde övgüyle karşılandı ve En İyi Senaryo  ve En İyi Erkek Oyuncu: (Nejat İşler) dallarında Altın Portakal’a layık görüldü. 

Ümit Ünal, sinema kariyerinin yanı sıra yazarlık alanında da başarılı eserler vermiştir. Amerikan Güzeli (1993/Hikâyeler), Aşkın Alfabesi (1996/Roman), Kuyruk (2001, Roman) ve Işık Gölge Oyunları (2012) olmak üzere yayınlanmış dört kitabı bulunmaktadır.