2 Aralık’ta Ankara'da başlayan ve sonra sırasıyla rotasını Sinop ve İzmir'e çeviren Gezici Festival'in 17. yolculuğu, 17 günlük sinema marotonundan sonra noktalandı. Dünya ve Türkiye sinemasının son dönem öne çıkan örneklerini sinemaseverle buluşturmasının yanında düzenlediği atölye, panel ve söyleşilerle dopdolu bir programla karşımıza çıkan festival, bu yıl 28 ülkeden 66 yönetmenin toplam 74 filmini sinemaseverlerle buluşturdu.
Dünyanın önemli festivallerinden ödüllerle dönmüş filmlerinin yanı sıra Avrupa sinemasının klasikleri de bu yıl festival seçkisinde yer aldı. Filmlerinde Göçmenlik durumlarını anlatan Dardenne Kardeşler toplu gösterimi festivalin uğradığı her kentte en ilgi çeken bölümlerden biriydi. Kuzey Avrupa sinemasının yaşayan en büyük yönetmenlerinden Aki Käurismaki’nin kısalarının da dahil olduğu dünya sinemasından kısalar, çocuk filmleri ve Arap Baharı’nı odak noktası yapan Bahar İsyancıdır bölümü, festivalde seyirciyle buluşan seçkilerden bazılarıydı.
AÇILIŞ
Açılışını Yüksel Aksu’nun yönettiği Entelköy Efeköy'e Karşı ile yapan 17. Gezici Festival'in yolculuğu, Kızılay Büyülü Fener Sineması’nda Şevval Sam’ın sunuculuğunda gerçekleşen törenle başladı. Törene, Ankara Sinema Derneği Başkanı Ahmet Boyacıoğlu, Sırrı Süreyya Önder, Behzat Ç. dizisi oyuncularından Fatih Artman, İnanç Konukçu, yönetmen Yüksel Aksu ve filmin oyuncuları da katıldı.
Festivalin bu yıl en dikkat çeken bölümlerinden biri olan Zeki Demirkubuz'un ‘Kıskandığım Amerikan Filmleri' seçkisi, yönetmenin 'kıskandığı' dört Amerikan filmini beyazperdeye taşıdı. Demirkubuz, her filmin gösteriminden önce, filmlerin kendisinde neler hissettirdiğini izleyicilerle paylaştı. “Bu güzel festivalde sunuculuk görevini de almış oldum,” diyerek Ankara’daki ilk sunumuna başlayan Demirkubuz, Amerikan sinemasının Türkiye’de algılanışının değişmesi ve yalnızca “ticari, kötü örneklerle” değerlendirilmemesi gerektiğini belirtti.
KONUKLAR ve SÖYLEŞİLER
Festivalin Türkiye 2011 gösterimleri, gösterilen filmlerin ekiplerinin katıldığı söyleşilerle gerçekleştirildi. 5 Aralık’ta gösterilen Geriye Kalan filminin yapımcı ve senaristi Şebnem Vitrinel, söyleşide yapımcılık macerasından bahsettiği ve filmin “ağır mevzusunu basit bir anlatımla” aktarmayı denediklerini belirtti. Yönetmen Özcan Alper ise, 6 Aralık’ta gösterilen son filmi Gelecek Uzun Sürer hakkında sinemaseverlere, “Otuz yıl süren bir savaşta genç olmak nasıldır, o gözle bakmak istedim,” dedi. Uzak filmindeki rolüyle Cannes Film Festivali’nde En İyi Erkek Oyuncu Ödülü'nü alan Muzaffer Özdemir de, 7 Aralık’ta gösterimi gerçekleştirilen Yurt filmi hakkında ziyaretçilerle söyleşi yapma imkanı buldu.
Festivalin Ankara ayağının kapanış filmi ise, yönetmenliğini Murat Saraçoğlu'nun yaptığı Yangın Var oldu. Yönetmenle birlikte yapımcı Koray Çalışkan ve senarist Murat Batgi’nin de katıldığı gösterimde, hem ekip hem de seyirciler vizyon öncesi filmi görmenin merakı içerisindeydi. Sinemaya gönül verenler için Ankara ve Ankara seyircisinin çok önemli olduğunun altını çizen ekip, film sonrasında da seyircilerle bir de söyleşi gerçekleştirdi. Gelen soruları ve eleştirileri yanıtlayan Çalışkan "Filmler insanın kalbini yumuşatabilir, mesafeleri kat edebilir," sözleriyle de sinemanın diyalog kurma açısından önemini belirtti.
SİNOP
Gezici Festival'in Ankara'dan sonraki durağı Sinop oldu. 9 Aralık'ta gerçekleştirilen açılış, tıpkı Ankara'daki gibi film ekibinin katılımıyla Entelköy Efeköy’e Karşı’nın gösterimiyle gerçekleşti. Açılışta yaptığı konuşmada "Bir sivil toplum kuruluşunun devlet birimi ile işbirliği yapmasının pek rastlanan bir şey” olmadığını söyleyen Ahmet Boyacıoğlu, valilik, belediye ve sivil toplumun bir araya gelerek düzenlediği bir festivalin mutluluğunu yaşadıklarını belirtti. Törende konuşan Sinop Valisi Dr. Ahmet Cengiz ise, “Film festivali yapmanın heyecanı içinde” olduklarını ve “bugüne kadar mevcut sinema salonun küçüklüğünü fark etmediklerini, ancak bu etkinlik sayesinde bunu anladıklarını" söyledi. Gösterimden önce seyirci ile buluşan filmin oyuncularından Erkut Ertürk, “filmi, bir taraftan güldürmesi için, bir taraftan da filmin sonundaki önermenin gerçekçi bir ütopya olması dileğiyle” yaptıklarını anlatırken filmin diğer bir oyuncusu Hamit Demir, “filmin bir Ege hikâyesi olduğunu ancak bütün Anadolu’yu anlattığını” söyledi.
Festivalin Sinop ayağı sürprizlere de sahne oldu. Festival ekibi, sürpriz bir Çocuk Filmleri seçkisiyle Van depreminden sonra Sinop’a gelen çocukları sinemayla sevindirdi. Festivalin diğer bir sürprizi de, festivalin misafiri olarak Sinop’a gelen Uğur Yücel oldu.
Onur Ünlü’nün son filmi Celal Tan ve Ailesinin Aşırı Acıklı Hikayesi’nin gösteriminde ise filmin oyuncularından Cengiz Bozkurt sinemaseverlerin karşısına çıktı. Muzaffer Özdemir de, yönetmen koltuğuna oturduğu Yurt filminin gösterimi öncesi yaptığı konuşmada filminden hareketle, Gümüşhane’ye yapılacak santrallere bakış açısını konuklarla paylaştı. Festivalin Ankara ayağının kapanış filmi olan Yangın Var'ın yönetmeni Murat Saraçoğlu ise Sinop’ta olmaktan çok mutlu olduğunu belirtti. Yerli sinemadan örneklerin oluşturduğu Türkiye 2011 programından Gelecek Uzun Sürer’in galasıyla Sinop yolculuğunu tamamlayan festivalin bir sonraki durağı İzmir oldu.
İZMİR
İzmir programına sürpriz bir gecikmeyle başlayan festivalin ev sahipliğini kapılarını sinemaya tekrar açan Konak Sineması yaptı. Tıpkı önceki duraklarda olduğu gibi İzmir'de de önemli sinemacılar izleyicilerle buluştu. Gelecek Uzun Sürer’in gösteriminden sonra seyircilerin sorularını yanıtlayan Özcan Alper, “Bu ülkede şiddetin yaşandıkça kanıksandığını” belirterek, “şiddetin kendisini değil, yüzlerde, duygularda şiddeti göstermek” istediğini söyledi. İlk yönetmenlik denemesi olan Gül Hasan filmini İzmirli seyircilerle birlikte seyreden Gül Hasan gösterim sonrası seyircilerle sohbet etme şansı yakaladı. Gül Hasan’ı, “emeklerimizi verdiğimiz” bir “yeraltı sineması” olarak tanımlayan Kurtiz, "Bir filmle hiç bir şeyi çözemeyiz, ama bir şeyleri anmak için vesile olur," dedi.
Festivalin yerli sinemayı mercek altına alan Türkiye 2011 seçkisinde ise yönetmenliğini Çiğdem Vitrinel'in yaptığı Geriye Kalan filmi gösterildi. Gösterime filmin senaristi ve yönetmeni Vitrinel'in yanı sıra oyunculardan Devin Özgür Çınar da katıldı. Gösterim sonrası seyircilerin sorularını yanıtlayan ekip, sinema yazarı Alin Taşçıyan'ın, "Kafanızda filmin bir tek finali mi vardı?" sorusuna, "Aslında iki final" düşündüğünü belirten Vitrinel, "doğru finali seçmiş" olduğuna inandığını söyledi.
17. Gezici Festival'in İzmir'deki son gününde, yönetmenliğini Muzaffer Özdemir'in yaptığı Yurt ve Onur Ünlü'nün son filmi Celal Tan ve Ailesinin Aşırı Acıklı Hikâyesi sinemaseverlerle buluştu. Gösterime Yurt filminin yönetmeni Özdemir ve Celal Tan ve Ailesinin Aşırı Acıklı Hikâyesi’nin kadrosundan Cengiz Bozkurt ve Tansu Biçer katıldı. Özdemir, izleyicilerden birisinin “daha sert bir film bekliyorduk” yorumuna, “duyguları pazarlamamak lazım,” cevabını verirken, oyuncular Bozkurt ve Biçer, Onur Ünlü gibi bir yönetmenle çalışmanın ne kadar “özel” ve “ayrıcalıklı” olduğunu belirttiler.
PANELLER
Gezici Festival'de sadece film gösterimleri de yoktu. Gösterimlere paralel olarak düzenlenen panel, söyleşi ve atölyeler de festivalin katılımcılar tarafından büyük ilgi gören bölümleriydi. Ankara'da düzenlenen Arap Baharı ve Sınıf konulu paneller, farklı katılımcılarla İzmir’de de düzenlendi. Arap Baharı, Ankara’da Koray Löker’in moderatörlüğünde Foti Benlisoy, Can Ertuna ve Emrah Göker tarafından masaya yatırılırken, İzmir’de Suat Eroğlu’nun sunumuyla Fatma Bostan Ünsal ve Zafer Yörük’ün katılımlarıyla gerçekleşti.
Gezici Festival kapsamında Gezici Kitaplık'a eklenen Sınıf İlişkileri: Sureti Soldurulmuş Bir Resim mi? adlı kitap bir panelle de tartışmaya açıldı. Ankara’da, Türkiye’nin önemli akademisyenlerinden Prof. Dr. Korkut Boratav, Prof. Dr. Ahmet Haşim Köse ve Dr. Serdal Bahçe, Ahmet Gürata moderatörlüğünde bir araya gelirken, İzmir’de Ertan Yılmaz’ın yürütücülüğünde Fuat Ercan, Necla Algan ve Burak Bakır bir araya geldiler.
SÖYLEŞİ ve ATÖLYELER
4 Aralık'ta Ankara'da düzenlenen Dikkat Çekim Var! söyleşisine Skyturk televizyonunda En Heyecanlı Yeri isimli sinema programını hazırlayıp sunan Ceylan Özçelik katıldı. Özçelik söyleşide "televizyonda sinema programı yapma"nın inceliklerini ziyaretçilerle paylaştı. Sinema pratiğine dair atölyelerden biri olan Senaryo Atölyesi, 5 Aralık’ta Sinema Laboratuarı: Senaryo Grubu tarafından düzenlendi. Atölyede Ersan Ocak, Okan Cem Çırakoğlu ve Özcan Yağcı senaryo yazma tekniklerini katılımcılarla tartıştılar.
Mieke Bal'ın Michelle Williams Gamaker’la birlikte yönettiği son filmi Deliliğin Uzun Tarihi’nin ardından gerçekleştirilen olan Masterclass ise festival kapsamında katılımcılara ‘Kültürün Suskunlaştırdığı’ teması çerçevesinde keyifli bir atölye şansı sundu. Küçük izleyiciler de festivale paralel olarak düzenlenecek yan etkinliklerden nasibini aldı. Hollanda Büyükelçiliği'nin katkılarıyla düzenlenen 'Stop Motion' Canlandırma Atölyesi' 8-12 yaşları arasındaki çocuklara Mieke Driessen ve Jenny van den Broeke eşliğinde yaratıcılıklarını keşfetme fırsatı sağladı. Üretilen filmlerin festivalin Facebook sayfasından yakında meraklılarla buluşacağı müjdesini de son olarak belirtelim.