DOCUMENTARIST İstanbul Belgesel Günleri, 31 Mayıs - 5 Haziran 2011 tarihleri arasında belgeselseverlerle 4'üncü kez buluşmaya hazırlanıyor. Festivalin bu seneki programında dünyanın önemli festivallerinden seçilmiş 80'den fazla film yer alıyor.
Hollanda Kraliyeti Başkonsolosluğu, Çek Cumhuriyeti Başkonsolosluğu, Finlandiya Elçiliği, Dimitrie Cantemir Romen Kültür Merkezi, Akbank Sanat, Fransız Enstitüsü, Goethe Institute, Yunan Başkonsolosluğu, Danimarka Başkonsolosluğu, İsveç Başkonsolosluğu, Anadolu Kültür ve Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü'nün desteğiyle gerçekleşen DOCUMENTARIST'in bu yılki programı; Tükettiğimiz Dünya, İnsan Manzaraları: Portreler, Uluslararası Panaroma, Post-Komünizm Dönemi, Focus Romanya, Arap Dünyasından, Antropoloji-Belgesel, Müzik Filmleri temaları altında yer alan ve geniş bir yelpazeye uzanan filmleriyle dikkat çekiyor. Türk belgeselcilerin filmleri SİYAD Seçkisi ve Türkiye Panaroma başlıkları altında DOCUMENTARIST kapsamında izleyiciyle buluşacak.
31 Mayıs - 5 Haziran 2011 tarihlerinde gerçekleşecek festivale dünyanın dört bir köşesinden yönetmen, yapımcı, festival temsilcisi, proje sahipleri ve eğitmenlerden oluşan 40'a yakın yabancı konuk katılacak.
Helena Trestíková Seçkisi ve Sinema Dersi
Yaşayan en önemli belgeselcilerden olan Çek sinemacı Helena Trestíková, Akbank Sanat ve Çek Cumhuriyeti Başkonsolosluğu'nun işbirliği ile festivalin onur konuğu olacak. Usta yönetmenin çekimleri 15 yıl gibi uzun sürelere yayılan insan portreleri de dahil olmak üzere en bilinen filmlerinden geniş bir seçki sunulacak. Trestíková'nın DOCUMENTARIST kapsamında gösterilecek filmleri arasında yönetmenin çekimlerini 20 yıl boyunca sürdürdüğü ve Avrupa Film Akademisi tarafından 2008 yılında En İyi Belgesel Ödülü'ne layık görülen filmi "Rene", genç kızken 'farklı olmak için' uyuşturucuya başlayan Katka'nın trajik öyküsünü anlattığı "Katka", zengin bir Yahudi ailenin çocuğu olarak doğan ve evlendikten kısa bir süre sonra toplama kampına gönderilen Heda Margolius-Kovaly'nin öyküsünü anlatan "Hitler, Stalin ve Ben", opera dünyasının perde arkasını ve büyüsünü yansıtan "Carmen Hikayesi", Zuzana ve Stanislav'ın evlilik serüvenlerinin başlangıcını anlatan "Evlilik Hikayeleri: Zuzana ve Stanislav" ve bu evliliğin 20 yıl sonra geldiği noktayı konu eden filmi "Evlilik Hikayeleri Yirmi Yıl Sonra: Zuzana ve Stanislav" bulunuyor. Trestíková ayrıca 4 Haziran Cumartesi günü bir sinema dersi verecek.
Asen Balikci'nın Filmleri İlk Kez Türkiye'de
Türkiye'deki belgeselseverlerle ilk kez buluşacak olan, Kanada'nın önemli antropologlarından ve görsel antropolojinin öncülerinden Asen Balikci'nin Alaska'dan Bulgaristan'a çeşitli coğrafyalarda çektiği filmlerden bir seçki DOCUMENTARIST programında yer alıyor. Kışın en şiddetli zamanlarında, köpekleriyle seyahat eden Netsilik Eskimoları'nın yaşamlarından kesitler sunan ve iki bölümden oluşan "Deniz Buz Kampında Kış", Asen Balikci seçkisinin en göze çarpan filmleri olarak dikkat çekiyor. Bulgaristan'daki hayat pahalılığını yaşlı bir çiftin gündelik yaşamı üzerinden sergileyen "Ephtim D.'nin Yaşamında Bir Ay" ise seçkide yer alan bir diğer film. Görsel antropolojinin duayenlerinden olan Balikci, 3 Haziran Cuma günü, Türkiye'de Kozavisual adı altında bu alanda çalışmalar yapan bir grup belgeselciyle ortaklaşa bir atölye gerçekleştirecek.
Festival Programının Ağırtopları
Bu seneki DOCUMENTARIST programında gösterilecek filmler dünya festivallerinde ses getiren belgesellerden seçildi. Bu çarpıcı filmlerden en dikkat çekeni, Erik Gandini'nin yönettiği ve Venedik Film Festivali'nde gösterildiğinde büyük tartışmalara yol açan "Videocracy". Film, son otuz yıldır İtalya'da medyayı kontrol eden Silvio Berlusconi'nin yarattığı medya imparatorluğuna girerek izleyiciye içeriden portreler sunuyor.
Geçen yıl Cannes Film Festivali'nin resmi bölümünde gösterilen ve yönetmenliğini Andrei Ujica'nın yaptığı "Nikolay Çavuşesku'nun Otobiyografisi", bir adamın diktatör olarak (oto)portresini anlatıyor. 20 yıla yayılan arşiv görüntüleriyle beslenen ve sırf Rus hükümetinin işlediği suçlar hakkında sözünü esirgemediği için malum odaklar tarafından 48 yaşında öldürülen basın kahramanı Anna Politkovskaya'nın çarpıcı bir portresini çıkaran "Özgürlüğün Acı Tadı", dünyada ve ülkemizde basın özgürlüğü kavramının sıkça tartışıldığı bugünlerde gözden kaçırılmaması gereken bir yapım.
Festivalin bir diğer ağırtopu ise, Romanya'nın en önemli belgeselcilerinden Alexandru Solomon'un 1989'daki rejim değişikliğinden sonra içinden geçtiği ekonomik süreci bir grup işadamının hikayesi üzerinden irdelediği son filmi "Kapitalizm: Geliştirilmiş Formül". Allan Sekula & Noel Burch'un yönetmenliğini üstlendiği ve büyük kargo gemilerinin, limanların doğaya, insanlara verdiği zararları anlatan "Unutulmuş Evren", tam da İstanbul'da gerçekleştirilmesi planlanan çılgın projelerin arifesinde mutlaka izlenmesi gereken filmler arasında yer alıyor.
Yönetmenliğini Marjoleine Boonstra'nın yaptığı "Atlar ve Erkekler Arasında", Nevada çöllerinde özgürce dolaşan atların ve onları yakalayarak çiftliğine katan adamların ilginç öyküsünü anlatıyor. Vahşi doğanın bağrından koparılan atların evcilleştirilerek satışa hazır hale getirilmesine tanıklık eden filmin öyküsünü daha da ilginç kılan, burasının sıradan bir çiftlik değil özel bir ıslah merkezi olması ve at terbiyecilerinin mahkumlardan oluşması.
Yönetmenliğini Roy Sher'in yaptığı ve Rembetiko'nun taçsız kraliçesi İstanbul doğumlu Roza Eskenazi'nin hayatını konu alan "Benim Tatlı Kanaryam", izleyiciyi Türkiye, İsrail ve Yunanistan'dan birer müzisyen eşliğinde Eskenazi'nin izinde İstanbul-Selanik-Atina hattında ortak bir yolculuğa çıkıyor.
1990'larda Fransız etnomüzikolog Jérôme Cler'in keşfettiği Denizli'nin Çamelili ilçesinin "sazcı koca ustası" çoban-müzisyen Hayri Dev'in ilginç öyküsü, yönetmenliğini Gulya Mirzoeva'nın yaptığı "Ormanın Arkasında" filmi ile DOCUMENTARIST seyircisiyle buluşuyor. Etnografik belgeselin babası Jean Rouch'un bu alandaki ilk filmi "Çılgın Efendiler", bu türün klasikleri arasından sayılıyor. Afrika batı kesimlerinde yaygın olan Hauka hareketini anlatan film, kıtanın köklü ritüellerinin, İngiliz kolonyalizminin etkisiyle nasıl bir şeye evrildiğini gözler önüne seriyor.
Yönetmenliğini Zeina Daccache'nin yaptığı "12 Kızgın Lübnanlı", Lübnan'daki Roumieh Merkez Hapishanesi'nde 38 mahkûmun "12 Kızgın Lübnanlı' adlı oyunu sahnelemesinin öyküsünü anlatıyor. Ester Gould - Sabine L. Bakker'in yönettiği "Çığlık", İsrail işgali altındaki Golan tepelerinde doğan iki yakın arkadaşın 18 yaşına kadar hiç görmedikleri anavatanları Suriye'ye yaptıkları macera dolu yolculuğun ilginç öyküsünü anlatıyor.
Stelian Tanase ve Sorin Iliesiu'nun yönettiği "Üniversite Meydanı", Romanya'da Nikolay Çavuşesku'nun devrilmesinin ardından 1991 baharında, yeni rejimi eskisinin devamı olarak gören muhaliflerin Bükreş'teki Universite Meydanı'nda haftalar boyu süren ve hükümetin şiddet uygulamasıyla sona eren başkaldırının güncesini tutuyor.
İstanbul'un Orta Yeri Sinema Perdesi
Dünyanın çeşitli şehirlerinde duvarları perde niyetine kullanarak sokakta film gösterimleri yapan A Wall Is A Screen adlı Alman performans grubu İstanbul'da DOCUMENTARIST'e konuk oluyor. A Wall Is A Screen'in 3 Haziran Cuma gecesi Beyoğlu sokaklarında gerçekleştireceği performans, sinemaseverlere ve İstanbullulara unutamayacakları bir sokak sanatı performansı sunacak.
Yeni Yetenek Ödülü
DOCUMENTARIST'in geçen yıl vermeye başladığı "Yeni Yetenek Ödülü", bu sene de verilecek. Yaratıcı belgesele olan ilgiyi diri tutmak ve bu alanda Türkiye'de üretim yapan genç belgeselcileri teşvik etmeyi amaçlayan ödülün jürisi birbirindne değerli isimlerden oluşuyor: Marjoeline Boonstra (yönetmen, Hollanda), Theron Patterson (yönetmen/akademisyen, Türkiye/ABD), Derviş Zaim (yönetmen) ve Aylin Aslım (müzisyen). Yeni Yetenek Ödülü, festivalde filmi yer alan yerli yönetmenlerin 1. ve 2. filmlerine veriliyor. Bu kritere uyan yaklaşık 12-13 film içinden biri 1000 Euro değerindeki ödüle sahip olacak.
Hollanda Kraliyeti Başkonsolosluğu, Çek Cumhuriyeti Başkonsolosluğu, Finlandiya Elçiliği, Dimitrie Cantemir Romen Kültür Merkezi, Akbank Sanat, Fransız Enstitüsü, Goethe Institute, Yunan Başkonsolosluğu, Danimarka Başkonsolosluğu, İsveç Başkonsolosluğu, Anadolu Kültür ve Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü'nün (IFEA) katkıları, Armada, Klemuri, Dilek Pastanesi ve Kooperatif'in lojistik desteği; medya sponsorluğunu üstlenen CNN Türk Televizyonu başta olmak üzere, Birgün Gazetesi, Bağımsız İletişim Ağı (Bianet), Altyazı Dergisi, Yeni Film Dergisi ve Grizine'nin tanıtım desteği ile gerçekleşen DOCUMENTARIST'in gösterim ve etkinlikleri Akbank Sanat, Fransız Kültür Merkezi, Pera Müzesi, Cezayir Salonu, Sismanoglio Megaro ve Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü'nde (IFEA) yer alacak. Atölye, sinema dersi ve diğer yan etkinlikler ücretsiz olup festival biletleri, MyBilet üzerinden 4 TL'ye alınabilir.
DOCUMENTARIST hakkında daha detaylı bilgi http://www.documentarist.org adresinde bulunabilir.
DOCUMENTARIST'İN YAN ETKİNLİKLERİ
Belgeselin Ustalarından Sinema Dersi
DOCUMENTARIST, dünya festivallerinden seçilmiş ufuk açıcı belgeselleri seyiciyle buluşturmanın yanı sıra, düzenleyeceği sinema dersleri ve söyleşilerle belgeseli ustasından öğrenme fırsatı sunuyor. DOCUMENTARIST programıyla paralel gerçekleştirilecek etkinlikler kapsamında sadece Çek Cumhuriyeti'nin değil dünyanın ve çağımızın yaşayan en önemli belgeselcilerinden biri olan ve son 35 yıldır imza attığı filmlerle gözlemci belgesel türünün ustaları arasında özel bir yer edinmiş Helena Trestíková, 4 Haziran Cumartesi günü 11:00-14:00 saatleri arasında İstanbullu sinemaseverlerle belgeseli konuşacak.
Helena Trestíková ile Sinema Dersi
Tarih: 4 Haziran 2011, Cumartesi
Saat: 11:00 - 14:00
Yer: Akbank Sanat
Asen Balikci ile Buluşma: Bu Kimin Hikayesi?
Görsel antropolojinin öncülerinden İstanbul doğumlu Asen Balikci, DOCUMENTARIST'in bu seneki sürpriz konuklarından biri. Türkiye'de ismi az bilinmekle birlikte, Kanada'nın önemli antropologlarından olan ve 1960'lardan itibaren yaptığı filmlerle görsel antropolojide önemli bir yol açmış olan Balikci, Alaska'dan Bulgaristan'a çeşitli coğrafyalarda çektiği filmlerden bir seçkiyle Türkiye'de ilk kez seyirciyle buluşacak. Balikci, İstanbul'da kaldığı süre boyunca görsel antropoloji alanında çalışan genç belgeselcilerle de buluşarak deneyim aktarımında bulunacak.
Tarih: 3 Haziran 2011, Cuma
Saat: 16:00 - 19:00
Yer: Akbank Sanat
Uğur Kutay ile "Kameranın Yan Etkileri: Antropolojik Müdahele" Atölyesi
"Andrei'in Bakışı: Tarkovsky Sineması'nda Psikanalitik-Semiyolojik Açılımlar" (2004) ve "Gerçeği Öldüren Kamera: Belgesel Sinema ve Gerçeklik" (2009) adlı kitaplarıyla bilinen Kutay, geçen sene büyük ilgi gören atölyesinde "Kent ve Sinema" ilişkisini analiz etmişti. Sinema göstergebilimi ve estetik konularında yoğunlaşan ve akademik çalışmalarını Yıldız Teknik Üniv. Sanat ve Tasarım Fakültesi'nde sürdüren, Birgün gazetesine haftalık sinema yazıları yazan Kutay, bu yılki atölyesinde "antropolloji-belgesel" ilişkisini masaya yatırıyor. "Kameranın Yan Etkileri: Antropolojik Müdahele" balıklı atölyede antropoloji ve belgesel ilişkisini sinema tarihinden örneklerle ele alınarak, belgesel tarihine dönük alternatif bir film okuma yapılacak.
Tarih: 1 Haziran 2011, Çarşamba
Saat: 18:00 - 20:00
Yer: Akbank Sanat
BDC Keşifler 2011 Belgesel Geliştirme Atölyesi
DOCUMENTARIST, bu sene önemli bir uluslararası atölyeye ev sahipliği yapıyor. Yerli ve yabancı belgeselciler için fikir platformu olma özelliği taşıyan ve Balkan Belgesel Merkezi (BDC) tarafından organize edilen Keşifler 2011 (Discoveries 2011), Türkiye dahil Balkan ülkelerinden evrensel potansiyele sahip projelerin geliştirilmesini amaçlıyor. İlk dönemi Türkiye dahil yedi Balkan ülkesinden 7 projenin katılımıyla Mayıs ayı başında Sofya'da gerçekleştirilen atölyenin katılımcıları DOCUMENTARIST'e davet edilerek projelerini yetkin uzmanlar eşliğinde öykü tekniği açısından yaratıcı yönde geliştirme şansı bulacak.
Tarih: 3-5 Haziran 2011
Yer: Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü (IFEA)
Documentarist Belgesel Geliştirme Atölyesi
Festival kapsamında gerçekleşeceek uluslararası Proje Geliştirme Atölyesine paralel olarak, DOCUMENTARIST Türkiye'den belgesel projeleriyle ayrı bir geliştirme atölyesi düzenliyor. Fransız belgeselci Nadia Bouferkas koordinatörrlüğünde ve Boğaziçi Üniversite'sinden Can Candan'ın katılımıyla gerçekleşecek. Proje sahipleri bu atölyenin ardından BDC Keşifler 2011 atölyesine de gözlemci olarak davet edilecek. Finlandiya Elçiliği'nin desteğiyle gerçeekleşen "Documentarist Belgesel Geliştirme Atölyesi"nin ikinci etabı ise Temmuz ortasında yapılacak.
Tarih: 28 - 31 Mayıs 2011