Çarlardan Yıldızlara Fantastik Rus Sineması Pera Müzesi’nde!

Zor Yollarla, Yıldızlara

Zor Yollarla, Yıldızlara

To the Stars by Hard Ways

Yönetmen / Richard Viktorov

Oyuncular / Yelena Metyolkina, Vadim Ledogorov, Uldis Lieldidz

Sovyetler Birliği / 1981, 118’, renkli

Rusça; Türkçe altyazıyla

Daha önce hiçbir insanın gitmediği yerlere cesurca giden yıldız gemisi Puşkin, derin uzayda insana benzeyen canlıların çürüyen cesetleriyle dolu terk edilmiş bir gemi bulur. Fakat, mürettebatın bir üyesi hala hayattadır. Niya adlı gynoid (kadınsı canlı) artık ciddi bir çevre kirliliğine maruz kalan gezegeni Dessa’yı doğal güzelliğine kavuşturmak için dünyalıların yardımını ister. Özellikle ilk gençlik çağındaki kitle için çekilen ve bundan da utanmayan bu taşkın uzay macerası biyonik kadınlar, kozmik paralı askerler ve hiçbir zaman "Dikkat, Will Robinson" demeyecek, takım elbise içindeki en can sıkıcı robotu perdeye taşıyor. Bu film, SSCB’nin çöküşünden sonra Rus hipster’ları arasında kaçınılmaz olarak kült haline geldi. 2001 yılında, yönetmenin oğlunun gözetimi altında restore edildi ve neredeyse yok olmaktan kurtuldu.

Solaris

Solaris

Yönetmen / Andrei Tarkovsky

Oyuncular / Natalya Bondarchuk, Donatas Banionis, Jüri Järvet

Sovyetler Birliği / 1972, 169’, renkli, siyah-beyaz

Rusça; Türkçe altyazıyla

Şüphesiz bugüne kadar yapılmış en derin ve etkili "janr" filmlerinden biri olan bu Tarkovsky başyapıtı her adımda bilimkurgunun sınırlarını zorluyor. Yönetmen fütüristik manzaralar yaratmakla çok ilgilenmiyor (filmin tek şehir sahnesi günümüz Tokyo’sunda çekilmiş) ve karakterlerin çorak "ruh manzaralarına" odaklanıyor. Filmin Hollywood’da son dönemde yapılmış ve hakkını veren yeniden çekiminde eksik olan hazlar ise filmin finalinde aynalı odanın yarattığı duygusal ikilemler ve Eduard Artemiev'in hayranlık uyandıran (ve basit synthesizerlarla çalınan) bestesi.

Fırtına Gezegeni

Fırtına Gezegeni

Planet of Storms

Yönetmen / Pavel Klushantsev

Oyuncular / Vladimir Yemelyanov, Georgi Zhzhyonov, Gennadi Vernov

Sovyetler Birliği / 1961, 83’, renkli

Rusça; Türkçe altyazıyla

Sıkıcı bir kaynağı –Sovyet bilimkurgusunun meşhur ismi Aleksandr Kazantsev’in bir romanını - temel alan yönetmen Klushantsev Sovyet parti siyasetini yansıtan diyaloglara mükemmel efektlerle güç katıyor. Kozmonotlar Venüs’e varmaları sonrası azgın volkanlar ve çeşit çeşit tarih öncesi yaratıkla (en akılda kalanı gıdaklayan ve hızlı hareket eden bir pterodaktil) karşılaşırlar. Öte yandan, filmin yapımcıları bu filme yarı giyinik mağara kadınlarını eklemeyi unutmuşlardır. Bu ihmal, Tarih Öncesi Kadınların Gezegenine Yolculuk (Voyage to the Planet of Prehistoric Woman) (1968) adlı filmde hemen düzeltilmiştir: bunun sorumlusu gelecek vaat eden Peter Bogdanovich olacaktır.

Aelita, Mars Kraliçesi

Aelita, Mars Kraliçesi

Aelita, Queen of Mars

Yönetmen / Jakov Protazanov

Oyuncular / Yuliya Solntseva, Igor Ilyinsky, Nikolai Tsereteli

Sovyetler Birliği / 1924, 120’, siyah-beyaz / sessiz

Gezegenler arası seyahat üzerinden ana olay örgüsünü kurgulayan ilk uzun metrajlı filmAelita, A. N. Tolstoy'un romanından uyarlandı. Zeki bir mühendis ve huysuz bir asker Kırmızı Gezegen’e yaptıkları yolculukta, orada insana benzeyen uysal canlıların yaşadığını ve gezegenin güzel Aelita’nın demir yumruğuyla yönetildiğini görürler. Bunun sonrasında ise olağanüstü bir kargaşa ortaya çıkar: Kahramanlarımız eve dönmeyi başarabilecekler midir? Filmin benzersiz set tasarımı Sovyet Konstrüktivizminin en canlı ve yaratıcı halini yansıtır.

Aya İlk Ayak Basan

Aya İlk Ayak Basan

First On the Moon

Yönetmen / Alexsey Fedorchenko

Oyuncular / Aleksey Anisimov, Viktoriya Ilyinskaya, Viktor Kotov

Rusya / 2005, 76’, renkli , siyah-beyaz

Rusça; Türkçe altyazıyla

Aya ilk ayak basanın Neil Armstrong ve Buzz Aldrin olduğunu mu düşünüyordunuz? O zaman tekrar düşünün, çünkü Alexei Fedorchenko’nun sarsıcı ilk filminin ortaya çıkardığı üzere Sovyet kozmopilot Ivan Kharlamov 1938 yılında oraya gidip gelmiş, sonrasında bu deneysel ve çokça gizli uçağını Şili’ye götürmüş, buradan da Çin ve Moğolistan üzerinden, sonunda Rusya’ya varacak şekilde Pasifik’te zorlu bir yolculuğa çıkmıştı. Aya İlk Ayak Basan, özgür ütopya ruhunun - insanın mahareti ve hayal gününün sınırsız ihtimallerine dair anlayışın - dokunaklı bir ifadesi. Bu anlayış, acı gerçekliği ortaya çıkmadan önce çoğu insanın Sovyetlerin yaptığı deneylere bakışını oluşturuyordu.

Sıfır Kenti

Sıfır Kenti

Zero City

Yönetmen / Karen Shakhnazarov

Oyuncular /Leonid Filatov, Oleg Basilashvili, Vladimir Menshov

Sovyetler Birliği / 1988, 103’, renkli

Rusça; Türkçe altyazıyla

Perestroyka döneminin en önemli filmlerinden biri olan Sıfır Kenti, bölgede imal edilmiş bir havalandırma parçasının boyutunu değiştirmesi için elinde talimatlarla birlikte küçük bir kasabaya gelen Moskovalı mühendis Varakin’in hikayesini anlatıyor. Varakin, şirketin ofisine geldiğinde çıplak bir sekreter tarafından karşılanır. Sonrasında kendini öğle yemeği yerken bulur. Yemekte gelen tatlı Valakin’in kafasına çok benzemektedir ve az sonra kendini kafasından vuracak bir şef tarafından pişirilmiştir. Ağır bir geçmiş ve belirsiz bir geleceğin hem bir masala hem de absürdizmin daha modern biçimlerine dayanan imgelerini sunan bu oldukça komik ve dokunaklı Shakhnazarov filmi gerçek anlamda tarihsel bir mihenk taşı.

Amfibi İnsan

Amfibi İnsan

The Amphibian Man

Yönetmen / G. Kazansky, V. Chebotaryov

Oyuncular / Vladimir Korenev, Anastasiya Vertinskaya, Mikhail Kozakov

Sovyetler Birliği / Soviet Union, 1961, 95’, renkli

Rusça; Türkçe altyazıyla

Bu film Rusya’nın en çok sevilen filmlerinden biridir (1962 yılında filme 62 milyon bilet satılmıştır ki bu bugünün Amerika’sında 520.000.000 dolarlık bir gişe gelirine denk gelir). Yakışıklı ve solungaçlı bir mutantın bu görece abartılı hikayesi tuhaf bir şekilde tasarlanmış bir sahil kıyısındaki kasabada inci avcıları, dolandırıcılar ve eski denizcilerin arasında geçiyor. 50’li yılların sonu 60’lı yılların başında çıkan Buzların Çözülüşükitabının belki de en iyi ürünü sayılabilecek Amfibi İnsan gerçeküstü bir biçimde, Latin şarkı ve dans sahneleri, yüzünü siyaha boyamış Rus yıldızları ile dolup taşıyor: Gerçek olduğuna inanmak için görülmesi gerekiyor.

İz Sürücü

İz Sürücü

Stalker

Yönetmen / Andrei Tarkovsky

Oyuncular / Alisa Freyndlikh, Aleksandr Kaydanovskiy, Anatoliy Solonitsyn

Sovyetler Birliği / 1979, 163’, renkli , siyah-beyaz

Rusça; Türkçe altyazıyla

Solaris her ne kadar Tarkovsky’nin fantastik olanla uğraşının zirvesi olarak kabul edilse de, İz Sürücü filminin da birçok savunucusu vardır. Tartışmaya açık şekilde Tarkovsky’nin en erişilebilir filmlerinden biri sayılan bu felsefi masal Sovyet bilimkurgu yazarları Arkady ve Boris Strugatsky’nin romanının ana hatlarını izliyor. Gizemli bir Bölgede dilekleri gerçek kılan bir oda olduğu söylenmektedir. İz Sürücü bir ücret karşılığı sizi askeri kontrol noktaları ve daha bilinmeyen tehlikeleri atlatarak oraya götürecektir. Bu az ve öz filmin izlerini açık şekilde 28 Gün Sonra (28 Days Later) gibi popülerapokaliptik filmlerde görmek mümkündür.