Mürekkep Balığı ve Balina - Beyazperde.com eleştirisi : Bir Dağılmış Aile Şiiri

Noah Baumbach, Wes Anderson'ın son filmi Suda Yaşam'ın (The Life Aquatic of Steve Zissou) ortak senaristi olarak radarımıza girmişti. Bu yıl ise, ilk yönetmenlik denemesi olan Mürekkep Balığı ve Balina (The Squid and The Whale) ile Oscar adaylığı dahil birçok ödülün radarına girişini izledik. 80'lerin sonunda bir aile öyküsü anlatan, belli ki otobiyografik özellikleri de bulunan film, ebeveynlerin boşanmasının çocuklar üzerindeki etkileri hakkında.

Sıradan ebeveynler de değil bunlar. Baba (Jeff Daniels), zamanında çok başarılı işler üretip önemli bir noktaya gelmiş ama artık üretmekte ve ürettiklerini yayınevlerine kabul ettirmekte zorluk çeken bir yazar. Anne (Laura Linney) ise, kocasının teşvikiyle edebiyat alanına girmiş ve "boynuz kulağı geçer" misali kocasından daha başarılı olmaya başlamış. Tabii bu da adamda bir ezikliğe sebep oluyor.

Bu çiftin iki erkek çocuğu var. Büyük olanı babasına hayran ve kendisini ispat etmeye hevesli; ergenliğe yeni adım atmış küçük olanı ise annesine bağlı ve içine kapalı. Boşanma haberiyle birlikte onlar da ister istemez sarsılıyor ve taraf tutmaya başlıyorlar.

Senarist olarak Baumbach, Woody Allen'a has bir entelektüel New York ailesi sularında dolaşıyor. Ama daha az geveze ve gündelik hayatla bağları sanki daha sıkı bir film çıkarmış ortaya. Mürekkep Balığı ve Balina'nın en büyük gücü bu: Ele aldığı ailenin çok gerçekçi ve dürüst bir portresini sunuyor. Zeki ve muzip mizahıyla altı kabaca çizilmemiş hüznü son derece dengeli.

Filmin verdiği gerçeklik hissini destekleyen bir unsur da sinema dili. Filmin içinde bizzat Godard'ın Serseri Aşıklar'ına yapılan saygı duruşunun da vurguladığı gibi, Fransız Yeni Dalga akımının etkisinde bir sinema dili oluşturmaya çalışmış yönetmen olarak Baumbach. Bunu kısmen başardığı da söylenebilir. Kısmen dememin sebebi, kurgu ve kameranın kimi zaman Yeni Dalga'dan ziyade Dogma etkisindeki bağımsız Amerikan filmlerini daha fazla anımsatması.

Dağılmış aileler ve çocukların bu durumdan nasıl etkilendiklerine dair çok film izlemişizdir bugüne kadar; kimisi de gerçekten yetkin işler olmuşlardır. Mürekkep Balığı ve Balina, yine New York'u mesken edinmiş Kramer Kramer'e Karşı gibi Oscar ödüllü ve artık klasik olarak nitelenebilecek filmleri hatırlatıyor. Baumbach'ın filmi, bu tema üzerine yapılmış özel filmlerden biri olarak görülebilir. Ama yine de zamana karşı aynı ölçüde dayanıklı çıkması ihtimali düşük.

Tek tek her biri övgüye değer ekonomik oyunculukları ve duyarlı senaryosuyla, keyifli bir seyirlik Mürekkep Balığı ve Balina. Bu yılın en ince düşünülmüş filmlerinden; kelimelerle ifade edilenden daha fazlasını bulacağınız türden.