Bir Cumhuriyet Şarkısı - Beyazperde.com eleştirisi : Bir şarkısın sen, ömür boyu sürecek..

Cumhuriyetimiz 101. yaşına doğru giderken, bu hafta sinemalarda Bir Cumhuriyet Şarkısı yankılanacak. Atatürk’ün isteği ile çok kısa sürede hazırlanan, ilk Türk operası Özsoy'un, devlet sanatçısı ünvanını alan ilk kişi olan Ahmet Adnan Saygun liderliğinde sahnelenmesini anlatan Bir Cumhuriyet şarkısını, geçtiğimiz hafta yapılan gala gösteriminde izledim. Oldukça coşkulu bir kitleyle alkışlar içinde izlediğimiz filmin kadrosunda Salih Bademci (Ahmet Adnan Saygun), Ertan Saban (Mustafa Kemal Atatürk), Ahmet Rıfat Şungar (Münir Hayri Egeli), Birce Akalay (Nimet Vahit), Melis Sezen, Şifanur Gül, Mehmet Özgür, Burak Bilgili, Emre Karayel, Bensu Soral ve Okan Yalabık yer alıyor. Film her şeyden önce oyuncuların performanslarıyla parlıyor. Bir Cumhuriyet Şarkısı "Mustafa Kemal Atatürk" rolünde Ertan Saban'ı karşımıza çıkartıyor. Her ne kadar, fragmanlarda izlediğim kadarıyla, Atatürk rolünde Ertan Saban çok içime sinmese de, izlerken beni rahatsız etmediğini farkettim. Saban elinden geleni yapıp, sahnelerini izlenebilir kılmış. Salih Bademci yine bir harika! Ahmet Rıfat Şungar, Birce Akalay ve Melis Sezen’in de hakkını vermem lazım.

Gerçek bir hikayeden uyarlanan filmden biraz bahsetmem gerekirse; ilk Türk operası Özsoy’un bestecisi ve ilk devlet sanatçısı unvanını alan kişi olan Ahmet Adnan Saygun’un merkezinde yer aldığı oldukça sıcak bir hikaye izliyoruz. Mustafa Kemal, İran Şahı’nın ülkeyi ziyaret etmesi sebebiyle Şah'ın şerefine hem Türk - İran dostluğunu, hem de Türkiyenin çağdaşlaşmasını vurgulayan bir opera sahnelenmesi istiyor. Bu görev için de Münir Hayri Egeli'nin vasıtasıyla (Ahmet Rıfat Şungar), tam da o sırada görev aldığı okuldan sürülen Ahmet Adnan Saygun seçiliyor. Operanın bestelenmesi dahil yalnızca bir ayı olan Saygun, kısa sürede bir mucizeyi gerçekleştirmek üzere kolları sıvıyor ve elbette muvaffak oluyor. Tabii ona bu zorlu yolda, yolları açan kişi olarak Atatürk’ün çocuk olarak hitap ettiği Münir Hayri Egeli (Ahmet Rıfat Şungar) eşlik ediyor. Egeli, Atatürk’ün isteği üzerine Özsoy Operası’nın sözlerini yazmasının ardından, Paşa’nın isteği ile sinema okumaya yurt dışına gönderiliyor.

BKM

Bir senaryoda en iyi çalışan ögelerden biri; ana karakterinize amacı için bir zaman sınırlaması koyarak, hem karaktere hem seyirciye geri sayım yaptırmaktır, ki zaten bu durum Bir Cumhuriyet Şarkısı’nın hikayesinin çatısını oluşturduğu için, iki saatlik film akıp gidiyor. Film; uyumlu oyuncu kadrosu, başarılı sanat ve görüntü yönetimi sayesinde bu süreyi hiç hissettirmeden zevkle izleniyor.

Film izlediğinizde Atatürk'ün film boyunca sık sık kullandığı okay kelimesini duyacaksınız. Peki ne demek bu "okay"? Bildiğimiz okey değil elbette. Araştırmacı / yazar İlknur Güntürkün Kalıpçı'nın aktarımına göre; Atatürk operanın yapılan tüm provalarına bizzat katılmış, her provanın sonunda sanatçıları alkışlamış ve "Okay, Okay!" diye bağırarak mutluluğunu ortaya koymuş. Sanatçılar, bu kelime yüzünden Paşa'nın beğenip beğenmediğini bir türlü anlayamıyorlarmış. Bir gün sanatçılardan biri tüm cesaretini toplayarak Okay'ın ne demek olduğunu sormuş; Atatürk de "Okay öz Türkçe bir kelimedir. Okun yaydan çıktıktan sonra tam isabeti demektir. Yani tamam demektir." demiş.

BKM

Bir Cumhuriyet Şarkısı, Türkiye Cumhuriyeti 101 yaşına basarken sinemalarda olacak. Atatürk’ün sanata ve sanatçıya verdiği değeri böylesi bir filmde görmek bana iyi geldi. Cumhuriyetin ilanı ile birlikte modern ve çağdaş Türkiye’nin inşasında sanat ve sanatçılara verdiği değerin, toplumsal ve kültürel dönüşümdeki kritik rolünü bir kez daha görmüş oldum. İşte böyle tam umudumu kaybedecek gibi oluyorum, bir yerden sanat çıkıyor.

Hande Kara

Güzel sanatlarda muvaffak olmak, bütün inkılaplarda başarıya ulaşmak demektir. Güzel sanatlarda muvaffak olamayan milletler ne yazık ki, medeniyet alanında yüksek insanlık sıfatıyla yer almaktan, ilelebet mahrum kalacaklardır.