Beyazperde
Hesabım
Kaygılı Zihinlere Pixar'dan Sıcak Bir Kucaklama
Yazar: Özden Sevgi DilerPixar’ın 2015 yapımı Ters Yüz filmi, bizi 11 yaşındaki Riley ve Riley’nin kafasının içinde yaşayan duygularla tanıştırdı: Neşe, Üzüntü, Korku, Tiksinti ve Öfke. Hepsinin Riley’nin hayatında yeri ayrıdır ve sırayla kontrol panelinin başına geçip onu yönlendirirler. Ancak bir gün, mutlu mesut büyüttükleri bu çocuğun hayatında hiçbirinin kontrol edemeyeceği bir değişiklik yaşanır; Riley’nin başka bir şehre taşınması gerekir. Böyle bir değişimi gerçekten deneyimleyen bir çocuğun yaşaması muhtemel tüm bocalamaları ve karmaşık psikolojik süreçleri, duyguların zihinde yaşadığı maceralar aracılığıyla somutlaştıran Ters Yüz, eğlenceli ve zeki doğasıyla Pixar’ın en başarılı filmlerinden biriydi. Dolayısıyla devam filminin gelmesi de kaçınılmazdı.
Aslında Ters Yüz 2’nin sinyali, ilk filmin sonunda kontrol paneline eklenen ergenlik alarmıyla verilmişti. Film, "bundan sonra ne olabilir ki?” sorusuyla biterken, ergenliğini atlatmış tüm seyirciler asıl maceranın bundan sonra başlayacağını biliyordu. Ters Yüz 2’de Riley artık 13 yaşındadır ve Neşe’nin liderliğindeki temel duygularıyla hayatına devam eden keyifli bir çocuktur. Neşe’nin özenle seçtiği anı kürecikleri, her gece İnanç Merkezi’ne götürülür ve burada kök salan inançlarla Riley’nin Benlik Algısı oluşur. O, iyi ve nazik bir arkadaş, başarılı bir öğrenci ve sporcudur. Orta okul mezuniyetinin hemen öncesinde, en yakın iki arkadaşıyla birlikte, lise takımının koçu tarafından özel bir kampa davet edilir. Her şey gerçekten de yolunda gidiyor gibi görünür, ta ki bir gece yarısında duyguların kontrol merkezinde ergenlik alarmı çalana kadar!
Pixar
Ergenlik; Riley’nin duyguları için özene bezene yarattıkları her şeyi yıkıp geçen bir felaket, Riley’nin kendisi için anlamlandırmadığı değişiklikler silsilesi, annesi içinse bir gün geleceğini bildiği o kaçınılmaz dönemin başlangıcıdır. Ergenliğin hormonal iniş çıkışlarına göre yeniden ayarlanan kontrol panelinde artık Öfke’nin ya da Tiksinti’nin ufacık bir dokunuşu kocaman tepkilere yol açarken bir de yepyeni duygular çıkagelir: Bir dakika bile yerinde duramayan Kaygı, kocaman gözleriyle özendiği insanlara hayranlıkla bakan Gıpta, sürekli saklanmaya çalışan Utanç ve yattığı kanepeden nadiren, göz devirmeleri eşliğinde kalkan Bıkkınlık…
Film, Riley’nin hokey kampında geçirdiği üç günde geçiyor. Bu kısıtlı zaman ve mekan, çalkantılı erken ergenlik döneminde kendini gösteren yeni duygular için gerekli zemini yaratırken, karşılaşılabilecek sorunları sınırlandırmaya da yarıyor. "Riley'nin İlk Buluşması" (2015) adlı beş dakikalık kısa filmde, Riley'nin potansiyel ilk erkek arkadaşıyla bir araya geldiğini görmüştük, ancak bu film ilk aşk durumlarını, makul bir şekilde dışarıda bırakarak odağını daraltıyor. Kim bilir belki bu da gelecek filmin konusu olur...
Kamp yolunda, en yakın iki arkadaşının seneye başka bir liseye gideceğini öğrenen Riley, gizlice akıttığı birkaç damla gözyaşıyla adım attığı bu yeni ve yabancı ortamda, yeni duygularının kontrolü altına girer. Gıpta ve Kaygı, Riley’nin hayranı olduğu takım kaptanının ilgisini çekmeye çalışırken, Neşe’nin bu ortamda yersiz kaçan “çocuksu” müdahaleleriyle Utanç da kendini gösterir. “Yeni arkadaşlar edinmeliyiz, yoksa lise boyunca yalnız kalacağız” temel düşüncesiyle kontrolü ele geçiren Kaygı, Riley’nin Benlik Algısı’nı fırlatıp atar, temel duyguları kavanoza kapatıp gizli sırların saklandığı zihin derinliklerine gönderir ve Riley’nin gelecekte yaşayabileceği tüm olumsuz senaryoları gözden geçirip, onun en doğru adımları atması için kontrolü ele alır. Riley yalnız kalma kaygısıyla takımın liseli oyuncularına yanaşıp arkadaşlarını unutur, dalga geçilme kaygısıyla olduğundan başka biri gibi davranır, başarısız olma, ailesini üzme, sevilmeme kaygısıyla sayısız yanlış adım atar ve neticede “Ben yetersizim” fikri etrafında şekillenecek olan yeni Benlik Algısı oluşmaya başlar.
Pixar
Ters Yüz 2, ilk filmin ayak izlerini takip ediyor. İlk filmde Neşe ve Üzüntü, kontrol merkezinden uzağa düşüp Riley’nin hayali arkadaşlarından da yardım alarak geri dönmeye çalışırken, burada tüm temel duygular benzer bir yolculuktan geçiyor ve onlara yine Riley’nin zihninde sakladığı kahramanlar yardım ediyor. İlk filmde kurtarılması ve sağ salim merkeze geri getirilmesi gereken çekirdek anılar varken, burada eski Benlik Algısı’nın kurtarılması gerekiyor ve kontrol paneli yine deneyimsiz duygulara kalıyor. Ancak olay örgüsünün benzerliğine rağmen Ters Yüz 2 tekrara düşen bir devam filmi değil; çünkü büyüme sancılarının getirdiği çetrefilli durumlar, devam filmi için yeni bir atmosfer yaratmaya ve her yaştan seyirciye bağ kurabilecekleri bir dal uzatmaya yetiyor.
Ters Yüz 2, ilk filmin çarpıcı yaratıcılığının getirdiği sürpriz duygusundan yoksun olsa da, zeki mizahını ilk filmin açtığı yoldan ilerletmeyi sürdürüyor. Bu filmde temel duyguların elinde ilgi çekici olmak için çok fazla malzeme yok ama Riley’nin zihninde sakladığı kurmaca kahramanlar, Bilinç Akışı ve hayal gücü işçileri gibi eğlenceli biçimde somutlaşan zihinsel süreçler, "Gelecek Kariyerler Geçit Töreni" gibi genç bir zihnin bir köşesinde her şeyden bağımsız varlığını sürdüren düşünceler bu yol macerasını eğlenceli ve komik kılmayı başarıyor. Onlar yolun sonuna yaklaşırken, aşırı düşünme nedeniyle kontrolden çıkan Kaygı, filmin neşeli doğasını birkaç damla gözyaşıyla sonlanması muhtemel bir gerginliğe sürüklüyor.
Riley’nin zihninde yerli yersiz beliren tonton Nostalji duygusu, diğer duygular tarafından “daha zamanı değil” denilerek sürekli geri gönderilse de, bu esprinin hitap ettiği yetişkin izleyicilerin zihnini film boyunca terk etmeyecektir; kendi erken ergenlik yıllarınızı da hatırlayabilirsiniz, anne ya da babaysanız çocuğunuzun o süreçte dışarıya vurduklarını da… Eğlencesi bol bir sinema deneyiminin ötesinde, filmle kuracağınız bağı şekillendiren şey sizin anılarınız ve eğer hayatınızın o döneminden taşıdığınız çözülmemiş düğümler, kaygıyla şekillenen değersizlik, yetersizlik gibi çarpık inançlarınız varsa; hangi yaşta olursa olsun kaygı tarafından ele geçirilip işlevsiz kalmayı deneyimlediyseniz, tüm bu fırtınayı durduracak bir dost eli ve sıcak bir sarılmanın ne demek olduğunu biliyor ya da eksikliğini hissediyorsanız, bir noktadan sonra gözyaşlarınızı tutamamanız olası. Fakat sonuçta ne olursa olsun, bu süreci ters yüz edip bir de içeriden bakmak herkese iyi gelecek. Neredeyse terapötik bir işlevi var Ters Yüz serisinin ve kişiliğimizin oluştuğu, bizi ömür boyu takip edecek izlerin zihnimize kazındığı ergenlik sürecini ele alan ikinci film bu açıdan çok daha çarpıcı.
Pixar
Kaygı, yol açtığı tüm kaosa rağmen bu filmin mücadele edilmesi gereken kötüsü değil; hikayenin durulduğu noktada, biraz şefkatle kendine geliyor ve film, bu derin anlayış duygusuyla zihin ve kalbi birleştirmeyi başarıyor. Ters Yüz 2’nin, ilk filmdekinin üstüne bir tuğla daha koyar gibi ortaya koyduğu, tüm duyguların eşit derecede önemli olduğu ve iyi-kötü tüm anılarımızın, olumlu-olumsuz tüm inançlarımızın bizi biz yaptığı yönündeki açık mesajı hem küçükler hem de büyükler için son derece etkileyici.
Bu filmde yönetmenliği, Pixar’ın hüzünlü ve sofistike filmlerinde (Soul, Yukarı Bak) imzası bulunan Pete Docter’dan devralan deneyimli storyboard sanatçısı Kelsey Mann, ilk uzun metraj yönetmenliğinde, Dave Holstein ve Meg LeFauve tarafından yazılan senaryodan yola çıkarak renkli, canlı, komik, dokunaklı ve sürükleyici, yani ilk filme yakışır bir devam filmi ortaya koymayı başarmış. Ters Yüz 2, Pixar’ın alametifarikası olarak hem çocuklara hem yetişkinlere hitap eden çok katmanlı yapısıyla, son yıllarda çıkardığı filmlerle eskisi gibi çarpıcı bir etki yaratamayan stüdyo ve çatısı altında yer aldığı Disney için son derece başarılı bir geri dönüş. Türkçe seslendirme kadrosundaki Aysun Toplar (Neşe), Gupse Özay (Üzüntü), Suzan Acun (Tiksinti) gibi geri dönen isimlere eklenen Aslı İnandık'ın Kaygı'daki performansı da alkışı hak ediyor.
- En son Beyazperde eleştirileri
- En İyi Filmler
- Basın Puanlarına Göre En İyi Filmler