The Laundromat eleştirileri

Senaryosu, Pulitzer ödüllü gazeteci Jake Bernstein’ın kısaca “Panama Belgeleri” olarak da bilinen “Secrecy World: Inside the Panama Papers Investigation of Illicit Money Networks and the Global Elite” (2017) isimli kitabı esas alınarak Scott Z. Burns tarafından yazılan “The Laundromat”; Steven Soderbergh’in yönetmen koltuğunda oturduğu biyografik bir drama…

Prömiyeri, 1 Eylül 2019’da Venedik Film Festivalinde yapılan ve 27 Eylül 2019 tarihinde aralarında Amerika ile İngiltere’nin de bulunduğu pek çok ülkede gösterime girmesinin ardından 18 Ekim 2019’da Netflix platformunda yayın akışına dâhil edilen filmin; 6.3/10 (19.629 oy) ve 3.0/5 (517 oy) olan IMDB ve Rotten Tomatoes izleyici puanı ortalamalarıyla 5.6/10 (146 yorum) ve 57/10 (35 yorum) olan Rotten Tomatoes ve Metacritic yorum ortalamaları, her ne kadar oylamaya katılan sayıları yeterince yüksek olmasa da, orta karar bir filmle karşı karşıya olduğumuzu söylüyor gibi…

Ama biz yine de, Steven Soderbergh’in sık sık yaptığı gibi, Peter Andrews olan babasının adını kullanarak görüntü yönetmenliğini, annesi Mary Ann Bernard’ın adını kullanarak da editörlüğünü üstlendiği bu filmi; her zamanki gibi önceliği oyuncu kadrosuna vermek suretiyle bizzat kendimiz mercek altına alarak incelemeye, ardından da puanlamaya çalışacağız…

***

Bunun içinde, yayın akışına dâhil edilmeden tam iki gün önce yani 16 Ekim 2019 tarihinde Jürgen Mossack ve Ramón Fonseca’nın; kendilerine hakaret edildiği gerekçesiyle Netflix aleyhinde dava açarak gösterimini durdurmaya çalıştıkları ancak Netflix’in ABD anayasasınca koruma altına alınmış olan “ifade özgürlüğü” hakkı çerçevesinde yayınlamakta hiçbir sakınca görmediği filme ilişkin ilk tespitimizi, sonrasında da naçizane ilk önerimizi paylaşalım istiyoruz…

Bu bağlamda da işe; eğer kapitalist dünya düzeninde, milyarder bir sanayici ile onun yanında karın tokluğuna çalışan asgari ücretli bir işçinin, kazançlarına göre ödeyecekleri “doğrudan vergilerin” değil de (geçtik eti, sütü, peyniri, yumurtayı, zeytin yağını, deterjanı, çocuk bezini, elektriği, doğalgazı, benzini ve mazotu, en basitinden bir somun ekmek ile bir şişe içme suyuna dahi) aynı miktarda vergiyi ödedikleri “dolaylı vergilerin” neden vergi sisteminin (ve böylelikle de devletin gelirlerinin) temelini oluşturduğunu öğrenmek istiyorsanız karşımızdakinin, tam da bu iş için biçilmiş bir kaftan olduğunu söyleyerek başlayabiliriz…

***

Bu film aracılığı ile Soderbergh, anlayan için başta kendi ülkesi Amerika olmak üzere bütün kapitalist sistemin ve kurdukları (komisyon isimli) rüşvet tezgâhı ile bu sistemden nemalanarak zenginleşen politikacıların ipliğini de pazara çıkarmış…

Hem de, yer yer güldürerek tam da ağlanacak halimize…

Zira günümüzde filmde sözü edilen off – shore bankacılığı ile (adı, yeri ve sayısı belli olmayan) ada ülkelerindeki paravan ve hayali şirketlerin faaliyetleri (istisna ve vergi muafiyetleri de dâhil) sıradan vatandaşların bilgisi dışındaki oldukça "arsız" düzenlemeler sayesinde pek çok ülke yönetimi tarafından yasal korumaya da alınmış durumda…

Ki, zaten bu hususa da bayağı bir değinilmeye çalışılmış filmde…

Muhtemelen Soderbergh (veya farklı bir belgeselci) bunu; ABD devletinin de izniyle, fazlasıyla ses getirecek bir başka projede ayrıca ele alarak derinlemesine işleyecektir de...

Bizim burada buna ilave edebileceğimiz tek husus, “Bakalım piyango kime isabet edecek” biçiminde olabilir sadece…

Tabii filmin dikkate değer yönlerinden biri de, Meryl Streep, Gary Oldman, Antonio Banderas, Sharon Stone, Matthias Schoenaerts, Jeffrey Wright, James Cromwell, Robert Patrick ve Rosalind Chao gibi tanıdık yüzlerden oluşan oyuncu kadrosu…

Hani neredeyse Soderbergh, “Bakın görün, ne kadar itibarımız var o çevrelerde” dercesine bütün Hollywood’u doldurmuş filmine…

Filmin görüntü yönetmenliği ile editörlüğünü Soderbergh’in bizzat kendisinin üstlendiğini yukarıda belirtmiştik… Müzikleri yapan David Holmes, prodüksiyon tasarımcısı Howard Cummings ve set dekoratörü Barbara Munch gibi ekip üyeleri de, Soderbergh’in daha önce yıllarca birlikte çalıştığı isimlerden oluşturulmuş…

E, böyle olunca da, izlenmesi ve hazmı oldukça kolay 95 dakikalık güzel bir film çıkmış ortaya…

***

Belki, yine klasik bir laf olacak ama diğer yorumlarımızda olduğu gibi “spoiler vermeden” yazılmayanları yazmaya, anlatılmayanları anlatmaya, söylenilmeyenleri söylemeye çalıştığımız bu satırlar filme ilişkin ilk tespitimiz olsun…

İlk önerimize gelince:

O hakkımızı da bu kez; usta sinemacı eli değmiş film izlemeyi alışkanlık haline getiren sinemasever dostlara, “Nerede bir Steven Soderbergh filmi görürseniz, türüne ve yapılan yorumlara aldırmadan muhakkak izleyin… Eminiz eğleneceksiniz” diye seslenerek kullanmak isteriz…

Sonuç olarak, kendi değerlendirme sistemimiz içinde puan olarak 3 verdiğimiz bu film için önerimiz de; olumsuz yorum ve puanlara aldırmadan, “bir şans da siz verin” şeklinde olacak…

Keyifli seyirler,

Son bir not:
Tüm hakları bize ait olan bu yorumun orijinal hali, 16 Kasım 2019 tarihinde bir başka mecrada yayınlanmıştır...