Velayet - Beyazperde.com eleştirisi : Aile içi şiddet

Fransız sinemacı Xavier Legrand, Oscar’a aday gösterilmiş 2013 yapımı Just Before Losing Everything (Avant que de tout perdre) adlı kısa filminin uzun metrajlı versiyonu Velayet (Jusqu'à la garde) ile geçtiğimiz sene Venedik’te sürpriz yaparak hem Yönetmen hem de En İyi İlk Film ödüllerini kazanmıştı. Film, kocasından gördüğü fiziksel ve psikolojik şiddet sebebiyle boşanmaya karar veren, çocuklarıyla birlikte yeni bir yaşam kurmaya çalışan Miriam’ın; bu boşanmaya ve çocuklarının elinden alınmasına tepkisiz kalamayan, “erkekliğine” yediremeyen Antoine’ın ama en çok da tüm bunlardan en fazla etkilenen, arada kalan 11 yaşındaki Julien’in merkezinde olduğu bir öykü anlatıyor.

Baba öfkesini, içindeki canavarı durduramadıkça; zaman zaman zorbalıkla, zaman zamansa gözyaşlarıyla anneyi caydırmaya, geri almaya çalıştıkça; aile içinde yaşanan şiddetin etkisini en çok hisseden çocuklar. Bu zaten bildiğimiz, hatta klişeleşmiş bir tespit. Velayet’in gücü, bu tespiti perdeye nasıl taşıdığında. Kadına şiddet, aile içi şiddet temalarının her gün üzücü başlıklarla karşımıza çıktığı Türkiye gündeminde de ayrıca önemli.

Legrand, ilk uzun metrajını çeken bir yönetmenden pek beklenmeyecek bir soğukkanlılık gösteriyor Velayet’te. Kendini iyice geri çekiyor, gösteriş tuzağına hiç düşmüyor. Senaryosunu en yalın haliyle kuruyor, rejisini en yalın haliyle şekillendiriyor. Neredeyse belgesel veya gerçek bir olayın haber amaçlı canlandırmasını izliyormuşuz hissini verecek denli ajitasyondan uzak duran, nesnel bir bakış açısı oluşturuyor. Babanın hiddeti arttıkça, anne ve çocukların yaşadığı dehşet büyüdükçe, yönetmenin soğukkanlılığı seyircide sanki Funny Games izliyormuşçasına bir etki bırakıyor.

Legrand’a hakkının teslim edilmesi gereken en önemli noktalardan biri de çocuk oyuncusu Thomas Gioria’dan aldığı güçlü performans. 11 yaşındaki oğlan geçtiğimiz senenin en çarpıcı oyunculuklarından birini veriyor Velayet’te. Yönetmen de tam buna güvenmiş zaten. Filmin kendi mesafeli bakışını aşıp seyirciyi sarsmayı başarmasında, özellikle diken üstünde izlenen final sekansının olağanüstü etkisinde, çocuğun çaresizliğine ortak edilmemizin payı büyük. Xavier Legrand’ın aldığı ödüllerin en önemli sebeplerinden biri bunları mükemmelen hesaplayabilmiş ve uygulayabilmiş olması.

Erkek olduğu için kendine her türlü zorbalığı hak gören, eşini de çocuklarını da sahip olduğu şeyler zanneden, gücünün sınanmasına ve iktidarının elinden alınmasına tahammülsüz adamların hepimize aşina öykülerine ustalıklı bir örnek Velayet. Bana kalırsa, özellikle erkeklerin izlemesinde fayda var.

Twitter: aliercivan