Keman Öğretmeni - Beyazperde.com eleştirisi : Keman Öğretmeni

İdealist bir öğretmen, sorunlu kenar mahalle öğrencilerini adam etmeye çalışırsa… Şimdiye kadar kaç böyle film izledik, sayısını hatırlamıyorum ama açıkçası bıkmadan izlediğim klişe konulardan biridir bu hikâye… En çok hangisini seviyorsun diye soracak olursanız düşünmeden Hoosiers (Best Shots) derim, konu büyük, Gene Hackman bir harika…

Bu tür o kadar çok eser verdi ki Mark L. Lester (evet, Şampiyon filminde hepimizi ağlatan sarışın velet!) gibi bazı sinemacılar Class of 1999 gibi örneklerle B sinemasında bilimkurgusal bir sınıra ulaştı ama Keman Öğretmeni (Heliapolis) en büyük yakınlığını Dangerous Minds ile kuruyor, idealist hocanın işi çete belasına bulaşmış, lise biter bitmez toplum dışına itilecek öğrencilerle… Açıkçası Brezilya’da böyle bir senaryoya malzeme olacak onlarca hikâye bulunabilir ama Hollywood üretimi benzerlerinin aksine filmin başında herhangi bir “Yaşanmış bir hikayeden filmleştirilmiştir” ibaresine rastlamıyoruz. Sorunlu öğrencisi bol ama idealist öğretmeni yok galiba bu ülkenin…

Açıkçası, Brezilyalı yönetmen Sérgio Machado, seyircinin asla bıkmayacağı, içinde umut, azim ve gelişme isteği barındıran, her kuşaktan seyirciyi yakalayabilecek bu okul madenini yeterince kazamıyor. Film daha önce tutmuş numaraları tekrarlamaktan fazlasını yapamazken karakter yaratımı ve gelişimi noktasında da çöküyor. Ne Laerte’nin (Lazaro Ramos) dünyasına girip motivasyonunu anlayabiliyoruz ne de Samuel (Kaique de Jesus) ve arkadaşlarıyla bir özdeşlik kurabiliyoruz. Bir sınıf dolusu öğrenciden Samuel ve kankası VR (Elzio Vieira) dışında kimseyi tanımıyoruz, bir yüz aşinaliği bile yok; sanki her sekansta başka başka öğrenciler karşımıza çıkıyor gibi hissettirdi. Böyle olunca da filmin finalinde vurduğu varoş milliyetçiliği notası eksik kalıyor. Üstelik finalde gelmesi gereken bir ödül de yok, hoca kendi hayatına, öğrenciler varoş mahallelerine ve suça dönüyor. Ellerine geçen en büyük ödül öğretmenlerini Sao Paulo senfoni orkestrasına girmiş görmek, verdiği konsere bilet alırken bile çalıntı kredi kartı kullanmayı ihmal etmiyorlar. Belki yönetmen, “gerçek hayatta fazla bir şey değişmez, mucizeler gerçekleşmez” demek istemiş olabilir ama bunu Koç Norman Dale’e (Gene Hackman – Hoosiers) anlatamazsınız! Kendisi öyle bir koçtu ki küçük bir kasaba takımından 1954 yılında eyalet şampiyonu çıkarabilmeyi başardı. E, biz de bu filmleri bu yüzden seviyoruz zaten, sıradan insanların ve birlikte hayal kuranların mucizeler yaratabildiğine şahit olmamızı sağlıyor.

Elbette, bir 3. Dünya ülkesi olan Brezilya’nın hayallere düşman bir iklimi var ama yine de sinemanın hayal kurdurmaktan vazgeçmemesi gerekiyor. Bu bizimkilerin de düştüğü bir hata, seyirciyi kaçırmak için ellerinden geleni yapıyorlar. Halbuki sinemacı kendi düş kırıklıklarını göstermekten ziyade bilet alan seyircinin düşünü gerçekleştirecek bir illüzyonist gibidir. Yani, bazen de öyle olsa iyi olur!

Peki, Keman Öğretmeni’nin hiç mi farklı bir tarafı yok. Elbette var, bir okul spor takımı üzerinden değil de müzik sınıfı üzerinden ilerleyerek bunu başarıyor ancak fazla umutlanmayın ortada bir keman konçertosu ziyafeti falan yok. Platoon’dan (Müfreze) aşina olduğum (ve çok sevdiğim) “yaylılar için Adagio” eseri ağza çalınan bir parmak bal! Zaten konu spor takımı değilse bu sefer de akla hemen video furyasında izlediğim ve çok sevdiğim, Edward James Olmos’un doz aşımı idealist öğretmen Jamie Escalante olarak karşımıza çıktığı Stand and Deliver (Ayağa Kalk) geliyor. ABD’nin atık vatandaş saydığı latin (Hispanik) asıllı kenar mahalle öğrencileriden matematik dehası çıkarıyordu adam!

Dönüp dolaşıp Heliopolis’in bencil öğretmeni Laerte’ye geliyoruz. Filmi izledikten sonra fark edeceksiniz ki adamın asıl derdi, orkestraya girene kadar faturalarını ödeyebilmek, öğretmenliği bu yüzden kabul ediyor ve ilk fırsat yakaladığında da kendi hayatına geri dönüyor. Sérgio Machado karaktere bilinçli yaklaşmıyor ve bu yüzden de film amacının uzağına düşüyor.

Keman Öğretmeni, tam bir başarı değil ama bu tür filmlerden hoşlananlar için, beklentisiz izlendiği takdirde, hoş bir seyirlik olacaktır. Fazlası değil… İyi seyirler!

murattolga@otekisinema.com