Aquarius eleştirileri

“Aquarius”, hikâyesini de yazan Kleber Mendonça Filho’nun yönetmen koltuğunda oturduğu bir drama…

Prömiyeri, 17 Mayıs 2016’da “Altın Palmiye” ödülü için yarışmak üzere seçildiği Cannes Film Festivalinde yapılan ve 1 Eylül 2016 tarihinde Brezilya’da vizyona giren filmin, 7.1/10 (11.194 oy) ve 3.9/5 (1.000 üzeri oy) olan IMDB ve Rotten Tomatoes izleyici puanı ortalamalarıyla 8.1/10 (111 yorum) ve 58/100 (39 yorum) olan Rotten Tomatoes ve Metacritic yorum ortalamaları, orta karar bir filmle karşı karşıya olduğumuzu söylüyor gibi…

Ama biz yine de usta oyuncu Sônia Braga’nın “büyüleyici” performansı ile göz doldurduğu bu filmi, her zamanki gibi önceliği oyuncu kadrosuna vermek suretiyle bizzat kendimiz mercek altına alarak incelemeye ardından da puanlamaya çalışacağız…

Bunun içinde, yaklaşık 600 bin dolar gibi oldukça düşük bir bütçeyle Brezilya – Fransa ortak yapımı olarak çekilen ve 3.1 milyon dolarlık bir hasılat rakamına ulaşan filme ilişkin ilk tespitimizi, sonrasında da naçizane ilk önerimizi paylaşalım istiyoruz…

Bu bağlamda da işe; karşımızdakinin, yolsuzluklarla mücadele, ekonomik büyüme, sosyal adalet ve siyasal istikrar vaatleriyle iktidara gelip, inşaat üzerinden sağlanan rantın yanı sıra (Petrobras enerji ihaleleri örneğinde olduğu gibi) milyarlarca dolarlık rüşvet ve yolsuzluğa bulaştığı (ve üstelik ülkenin içinde bulunduğu ekonomik tablo hakkında halka ve bankalara yalan söylemiş olduğu) “ithamları” ile karşı karşıya kalmış olan mevcut Brezilya yönetimine yönelik eleştirilerin tavan yaptığı günlerin içinden gelen filmlerden biri olduğunu söyleyerek başlayabiliriz…

Ki, Cannes’da sahneye ellerinde, (Portekizce, İngilizce ve Fransızca olarak üç dilde) “Brezilya artık bir demokrasi değildir” ve "Dilma, seninle birlikte direneceğiz" gibi pankartlarla çıkan filmin oyuncu kadrosu ile teknik ekibinin, Brezilya’daki (12 Mayıs 2016’da önce görevinden uzaklaştırılan, sonra da 31 Ağustos 2016 tarihinde görevinden alınan) Dilma Rousseff iktidarını destekler nitelikteki eylemleri de bu görüşümüzü onaylarken, (ülkedeki Amerika destekli sağcı basının da kışkırtması ile) bir sonraki Michel Temer iktidarının Kültür Bakanlığı tarafından filmin, “Yabancı Dilde En İyi Film” kategorisinde Brezilya’nın giriş adayı olarak "89. Academy Ödüllerine" gönderilmesinin engellenmesi de, bize “ballı kaymaklı” bir destek halini almaktadır…

İşte tam da bu kaotik atmosfer içinde, kendi durumunu, “When you like it, it’s vintage… When you don’t like it, it’s old… / Beğendiğiniz de, o nostaljiktir... Beğenmediğiniz de, o eskidir...” gözlemi ile özetleyen 65 yaşındaki Clara (Sônia Braga) , ülkenin kaynaklarını kentsel dönüşüm masalı ile “rant” olarak cebine indirenlere, tam anlamıyla bir “Don Kişot / Don Quijote” edasıyla tek başına karşı koymaktadır…

Şu ana kadar çizdiğimiz çerçeveden bakılınca Clara’nın evinin duvarındaki, İrlandalı bir serüvenci olan genç Redmond Barry (Ryan O'Neal)'nin savaşlara katıldıktan sonra soylular arasına girmesini, yükselişini, servete kavuşmasını, dul bir soyluyla evlenerek Barry Lyndon adını alışını, sonra da hırslarına yenilerek yeniden sefalete düşmesini anlatan bir Kubrick klasiği olan “Barry Lyndon” (1975) filminin devasa boyutlardaki bir afişi de oldukça anlamlıdır…

Elbette bu çetrefilli yapısı ile “Aquarius” un Marvel evreni meraklılarına hitap etmeyeceği gibi içerdiği yoğun cinsellik nedeniyle muhafazakâr izleyiciyi cezbetmeyeceği de çok açık…

Yani “Aquarius”, tipik bir sinefil filmi…

O yüzden de, bu film için özellikle de tür ayrımı yapmaksızın her şey de (hani neredeyse herkesin ağladığı bir cenaze töreninde bile) “aksiyon” arayan o malum kitleye, “Haydi ekran başına” değil, (hatta mümkünse) filmin “Yorum” başlığının, “oflu puflu” anlamsız SMS mesajlarıyla işgal edilmemesi adına, “Lütfen siz uzak durun!” diyoruz…

Gelelim filmde Clara karakterini canlandıran Sônia Braga faslına…

Onu zaten Hector Babenco’nun efsanevi “Kiss of the Spider Woman” (1985) filmindeki Örümcek Kadın rolünden tanıyoruz… Son olarak, (yine bu mecrada yaklaşık iki hafta önce üzerine kapsamlı bir yorumda yazmış olduğumuz) Juliano Dornelles ve Kleber Mendonça Filho ikilisinin yönettiği “Bacurau” (2019) da da izlemiştik…

Doğusunu söylemek gerekirse, kim ne derse desin, 66 (hatta şimdi 70) yaşında olmasına karşın halen bir genç kız zarafetine sahip olan bu kadın kendini izletmesini biliyor…

Belki, yine klasik bir laf olacak ama diğer yorumlarımızda olduğu gibi “spoiler vermeden”, farklı bir bakış açısı ile yazılmayanları yazmaya, anlatılmayanları anlatmaya, söylenilmeyenleri söylemeye çalıştığımız bu satırlar filme ilişkin ilk tespitimiz olsun…

İlk önerimize gelince:

O hakkımızı da bu kez; “Nitelikli film izlemek bizimde hakkımız” diyen sinemasever dostlara, “İzleme listelerinizde Brezilya sinemasının yükselen değerlerinden Kleber Mendonça Filho’nun filmlerine de yer açın” diye seslenerek kullanmak isteriz…

Sonuç olarak, kendi değerlendirme sistemimiz içinde 3,5 verdiğimiz, içinde ciddi mesajlar bulunan bu “epik” film için önerimiz de, eğer aradan geçen onca zamana rağmen halen izlemediyseniz, olumsuz puan ve yorumlarda söylenilenlere aldırmadan “muhakkak bir şans da siz verin” şeklinde olacak…

Keyifli seyirler…