İnsan Sermayesi eleştirileri

Stephen Amidon’un aynı isimli kitabından uyarlanan Human Capital, Paolo Virzi’nin bir edebiyat eserini benzer hissiyatlarla sinemaya aktarmasını nispeten başarıyla gösterirken söylem, içerik bakımından kitabın kısırlığından kurtulamıyor. Esasında İngiliz karakterlerine ve settingine sahip, düz kurguyla anlatılan bir hikâye bu uyarlamada İtalya’ya taşınıyor ve kurgu bulandırılıyor. Hikâyeyi üç farklı kişinin bakışından izliyoruz (As I Lay Dying, The Sound and The Fury gibi çoklu anlatıcılara sahip kitapların sinemaya uyarlandığı günümüzde üç çok büyük bir rakam olmasa gerek). Filmin kapitalizme getirdiği ya da en azından getirmeye çalıştığı eleştiri hikayeyi hangi karakterlerin gözünden gördüğümüze bağlı olarak zayıflıyor. Küçük burjuva Dino’nun açgözlülüğünü göstermek yapılabilecek en kolaycı gözlemdir herhalde. Asıl mükemmel kapitalist figürünün, gerçek “insan sermayesinin” içine bakmaya ise korkuyor film. Onu yalnızca kar ve çıkar hesapları yapıp tenis oynayan düşüncesiz açgözlü biri olarak görüyor. Üç karakterin gözünde de bu nokta önemli. Filmdeki her karaktere bakışımız katman katman açılan olaylarla değişirken kapitaliste bakışımızı sabit bırakmaya uğraşıyor adeta Human Capital. Milton Friedman’ın bir sözü vardı: “Kimse kendince açgözlü değildir. Açgözlü olanlar hep başkalarıdır” diye. İtalya’nın bu yılki Oscar adayının temel problemi de bu. Sermayedarını hep başkası konumuna getirmek ve ne kadar kötü olay varsa bundan onu suçlu tutmak. Dolayısıyla filmde kapitalizm hakkındaki herhangi bir eleştiri yüzeysel olmaktan öteye gidemiyor. Belki en basit haliyle şu: “İnsanlar paranın kölesi olup ailelerini boş vermemeli.” Gerçekten mi? Filmin bu fikrine Donald Trump bile katılırdı herhalde.