Kesik eleştirileri

Senaryosunu da, “Mean Streets - Arka Sokaklar” (1973) , “New York, New York” (1977) ve sekiz dalda Academy Ödülü aday adayı ve iki Academy Ödüllü “Raging Bull - Kızgın Boğa”da (1980) yönetmen Martin Scorsese ile oyuncu Robert De Niro’yla çalışan Altın Küre adayı Mardik Martin ile birlikte yazan Fatih Akın'ın yönetmen koltuğunda oturmakta olduğu “The Cut / Kesik”; "Duvara Karşı" (2004) ile başlayıp "Yaşamın Kıyısında" (2007) filmiyle devam ettirilen Fatih Akın'ın "Türkiye algımı yansıtıyor" şeklinde tanımladığı "Aşk, Ölüm ve Şeytan" üçlemesinin, devlet eliyle oluşturularak ileri sürülen "toptan inkar ve yalanlamaya dayalı" milliyetçi tarih anlayışı sürecine karşı cesaretle kurgulanılan bir dönem dramasıyla nihayetlendirilen üçüncüsü olarak geliyor karşımıza...

Gelin isterseniz, 20 milyon dolarlık bütçesiyle de adından söz ettiren ve çekimleri, Almanya, Küba, Kanada, Ürdün ve Malta'da gerçekleştirilmesinin yanı sıra dünya prömiyeri 31 Ağustos 2014 tarihindeki aday olduğu "Altın Aslan" Ödülü için yarıştığı Venedik Uluslararası Film Festivali'nde yapılırken; kendisine yöneltilen eleştirileri, “Başkalarının beklentilerini karşılamak için değil, kendi vizyonumu yansıtmak için sinema yapıyorum” olarak yanıtlayan Fatih Akın'ın bu filmine biraz daha yakından bakalım...

***

Film:

"Bir varmış... Bir yokmuş...

Yüzyıllarca süren hükümranlıktan sonra, Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşü başladı...

Kaybedilen toprakları geri almak için umutsuz bir girişimde bulunan Osmanlılar; Birinci Dünya Savaşı esnasında, Almanya ve Avusturya - Macaristan İmparatorluğu ile müttefik oldular...

İmparatorluktaki azınlıklar, bir gecede düşman ilan edildi..."

Tarzındaki bir tespit ile başlar...

***

- Mardin 1915 -

Çırağı Levon (Shubham Saraf) ile beraber küçük bir atölyeyi işletmekte olan demirci ustası Nazaret Manoogian (Tahar Rahim), makas yapıp sattığı müşterisi Baron Boghos (Sevan Stephan) örneğinde olduğu gibi; kendisinden daha varlıklı insanlara öfke duyuyor olması sebebiyle günaha girdiği düşüncesiyle, dükkanını kapatır kapatmaz Rahibe (seslendiren Ali Akdeniz) günah çıkartmak üzere kiliseye gider...

Ardından...

Kızları Arsinée (Zein Fakhoury) ile Lucinée Manoogian'ı (Dina Fakhoury) okuldan alan Nazaret; okulun kapısının önünde karşılaştığı öğretmen Bayan Balakian (Andrea Hessayon) ile savaşın gidişatı ve çocuklarının derslerdeki performansları hakkında, ayak üstü sohbet eder...

Kızlarına coğrafya soruları sorarak evine doğru ilerlerken Nazaret, havada uçmakta olan bir leyleği görür görmez de bunun; birlikte çıkılacak uzun bir yolculuğa delalet ettiğini belirtir...

***

Eve vardıklarında...

Ellerini henüz yıkamamış olan Nazaret, karısı Rakel'in (Hindi Zahra) avludaki ipe asmakta olduğu çamaşırlara dokunur dokunmaz, karısına yeniden çamaşır işi çıkartır...

Akşam olup da ailecek yemek faslına geçildiğinde...

Nazaret, Rakel, Nazaret'in babası (Baker al Qabbani), Nazaret'in kardeşleri Vahan (George Georgiou) ve Hrant (Akın Gazi) ile onların karıları Ani (Arevik Martirosyan) ve Delal (Hatun Kazcı) hem yemeklerini yiyip hem de savaşın ahvali üzerine konuşurlarken; aralarından Ani, Zeytun'daki bütün Ermeni erkeklerinin ortalıktan yok olduğunu söylerken...

Nazaret'in babası, "Biz onlara hep sadık kaldık" derken; sürülme korkusu yaşamadığını vurgulama ihtiyacı içindeki Nazaret'in kendisi de, "Biz sanatkarız... Burada bize ihtiyaçları olacak..." diyebilecektir...

***

Uykudan önce kızlarına masallar anlatan Nazaret, yatmak için odasına geçtiğinde; saçlarını tarayan Rakel, Nazaret'in dalmasına yardımcı olan bir türkü de mırıldanmaktadır...

***

Derken...

Herkesin uykuda olduğu gecenin bir yarısında, "Açın kapıyı!" diye bağıran birisi; evin kapısını adeta dövmektedir...

Gelen, "Padişah efendimizin fermanı var... On beş yaşından büyük erkekler, gavurdu Müslümandı ayrımı yapılmadan orduya alınacak..." şeklindeki talimatı ileten ve "Artık sen de askersin..." diyerek Nazaret'e hitaben seslenen iki Osmanlı jandarmasıdır (Mehmet Yılmaz, Mahir Oral)...

Vereceği rüşvet karşılığında kurtulabileceğini zanneden Nazaret, Vahan ve Hrant ile beraber apar topar evden çıkartılarak götürülür...

***

Diğer erkek tutsaklarla birlikte yol inşaatında çalıştırılan Nazaret, burası en azından savaştan iyi biçiminde düşünebilmektedir...

Yol çalışmasının sürdürüldüğü günlerden birinde...

Atlı askerler ile bir Rahibin (Adam Bousdoukos) dualarıyla eşlik ettiği, tamamı yayan yürüyen yaşlı erkek, kadın ve çocukların oluşturduğu; Kharpit'ten gelen ama nereye gittiklerini bilmedikleri bir Ermeni kervanı, önlerinden geçerek gider...

Aynı esnada, birden ortaya çıkan ve aralarında Kürtçe konuşan üç atlı haydut; Ermeni tutsaklar ve kıllarını dahi kıpırdatmayan silahlı jandarmaların gözleri önünde, feryat figan bağırmakta olan kervandaki kadınlardan birine (Sesede Terziyan) tecavüz ederler...

***

- 1916 -

Hastalanarak hayatını kaybeden Hrant'ın cansız bedeni, Nazaret ve Vahan tarafından toprağa defnedilir...

Aynı günün akşamında...

İnanılmaz bir siyasi eleştiri örneği oluşturmak amacıyla bir eşeğe bindirilerek karikatürize edilmiş olan Diyarbakır Valisinin temsilcisi (Önder Çakar) çıkıp, yol inşaatının şantiyesine gelir...

Önce heybesindeki kayısıları, yere fırlatarak Ermeni işçilere ikram eden bu temsilci; hepsini kurtaracak, özgürlüklerine kavuşturacak ve işledikleri tüm suçlarından affedilecekleri Valilik Nizamnamesini duyurmaya gelmiştir...

Şöyle ki:

"Kim ki, dininden döner, İslam'ın ışığını seçer ve kelimeyi şahadet getirirse; derhal serbest bırakılacaktır..."

Bu teklifi cazip bulan beş Ermeni tutsak, diğerlerinin öfkeli bakışları arasında anında din değiştirir...

***

Dinlerini değiştirmeyi reddeden Ermeniler, sabah uyanıp çadırlarından çıktıklarında; kendilerini çalıştıran Osmanlı jandarmalarının, ortadan kaybolduklarını göreceklerdir...

Böyle olunca da...

Bir an için kurtulduklarını zannetseler de; kendilerini topluca katletmekle görevlendirilmiş bir grup paralı asker (Korkmaz Arslan, Murat Akagündüz) ile hükümlü (Mehmet / Bartu Küçükçağlayan), birden bire beliriverirler...

Şu ana kadar, Fatih Akın'ın:


"Bu konuyu bir belgeselle anlatmak istesen on iki saatlik bir belgesel olur; 1000’lerde, Türklerin Anadolu’ya gelmesiyle, Ermenilerle karşılaşmasıyla başlamak gerekiyor aslında Soykırım’ı anlatmaya...

Soykırım nasıl oldu? Öfkeler nasıl kaynadı? Balkan Savaşları kaybedilmişti...

Ben onları seyirciye anlatmamaya, meseleyi daha 'Kafkaesk' bir biçimde ele almaya, tek bir bakışa yer vermeye karar verdim...

Mardinli bir demirci bu olayları nasıl karşılar, nasıl görür? Sadece o tek kişinin bakış açısında kaldım, aldığım ilk karar buydu..."

Dediği ilk bölümü izledik...


Dakika 25...

Sırada, yine Fatih Akın'ın:


"İkincisi, çerçeve olarak, dil olarak, 'western türünü' seçtim... Buna içgüdüsel olarak karar verdim...

İyiler var, kötüler var, atlar var, silahlar var. Amerika var, Kızılderililer var...

Okuduğum hikâyelerde de, Soykırım sonrasında birisinin bir başkasını aradığı çok fazla örnek vardı...

Kovboy filmlerinde de klasik bir konudur bu arayış öyküsü... Bunun dışında, klasik kovboy filmleri Amerika’yı keşfetmek üzerinedir...

Benim filmlerim de genellikle hep yol filmleri ya, bir yerden bir yere, mesela Almanya’dan Türkiye’ye gider karakterler...

Bu aslında benim bütün filmlerimde süregiden bir çizgi...

Buradaki göçmenin de aklında Amerika’ya gitmek var..."


Diyerek ifade ettiği filmin geri kalanında, siz değerli sinemasever dostlarımızı; (başta çocukları) Nazaret'in geride bıraktığı ailesinin üyelerini bulabilmek gayesiyle yollara döküleceği, şok bir finali de bünyesinde barındıran destansı bir yolculuk öyküsünün gözler önüne serileceği, 113 dakikalık bir kısım daha bekliyor olacak...

Keyifli seyirler,

Son bir not:
Bu yorum kaleme alınırken, Fatih Akın'ın filmine ve sinema anlayışına dair söylediklerinde; Övgü Gökçe'nin bizzat kendisiyle yaptığı ve 5 Aralık 2014'de Altyazı.net'de, Fatih Akın’la ‘Kesik’ Üzerine: “Öfkeyi Azaltmak” başlığıyla yayınladığı söyleşiden yararlanılmıştır...

Linkini de aşağıda paylaştığımız bu söyleşinin tamamını okumanızı, hararetle öneriyoruz...

https://altyazi.net/soylesiler/tarihimizde-bir-kesik-fatih-akinla-cut-uzerine/

Sinema dünyasına özellikle göçmen kültüründen, onların yabancılaşma ve kimlik sorunları üzerinden gelişen hikayeleri derleyip kadrajına yansıtan Yeni Alman Sinemasının önemli temsilcilerinden Rainer Werner Fassbinder etkisi dahilinde devam eden Alman sineması, yeni jenerasyonununda Türk asıllı Fatih Akın kamerasından, Fassbinder ruhunu anımsatan göçmen hikayeleri aynı yönetmenin çıkış filmleri için önemli bir özellik taşımaktadır. Solino (2002) ve Duvara Karşı (Gegen die Wand, 2004) filmlerinde bahsettiğimiz göçmen kültürünü an ve an görürüz. Kaldı ki ses getiren diğer filmlerinde de (Yaşamın Kıyısında, Temmuz’da) bu etkiyi görmemiz mümkün. Almanya’da doğmasına rağmen Türkiye kültürünü içinde barındıran ve çektiği filmlerde Avrupa/Anadolu sentezi yapan Fatih Akın, sinemasında beklenmedik anlarda şiddetli geçişler yaparak seyircisini heyecalandırmayı seven bir yönetmen. Bu konuda son derece etkili sahnelere de imzasını atmıştır (Yaşamın Kıyısında filminde turist kadının İstanbul’da beklenmedik anda bir çocuk tarafından arkasından vurularak öldürülmesi gibi). Tam bir İstanbul sevdalısı olan Fatih Akın, İstanbul’un bir kültür mozaiği olduğunun farkında olacak ki; müzik kültürünün toplumdaki dışavurumunu 2005’te gösterime giren İstanbul Hatırası: Köprüyü Geçmek (Crossing the Bridge: The Sound of Istanbul) belgesel filmiyle kendi gözünden Türkiye halkını müzikle bağdaştırmış ve aynı zamanda müziğe olan tutkusunu da dillendirmişti. 2009’da gösterime giren Soul Kitchen filmiyle komediyi de içinde barındıran sempatik filminin ardından Cennetteki Çöplük (2012) ile bir belgesel filme daha imzasını atmıştı.

Bir yolculuk hikayesi de diyebiliriz bu filme; 1. Dünya Savaşı zamanında çocuklarını arayan Nazaret Manukyan'ın yolculuk hikayesi...
Yönetmen Fatih Akın'ın Milliyet'e “Ben bu filmi soykırımı anlatmak için yapmadım” dediğini de göz önünde bulundurursak evet filmin soykırımı anlatmak için yapılmadığı belli oluyor; fakat 'doğru söylediğin kadar nasıl anlaşıldığın da önemlidir' derler ya bu fim başlarken 'Tüm Ermeniler mazlum / Tüm Türkler kötü-zalim-rüşvetçi' algısıyla başlıyor... Yönetmen Fatih Akın 'Olanı anlattım insan onurunu zedelemeden' dese de ben izleyici olarak abartı olduğunu düşünüyorum. Ortalara geldiğinizde ancak babanın acısını hissedebiliyorsunuz.
Mardin'de başlayan hikaye hiç ummadığınız anda sizi Amerika'ya götürüyor; arada o kadar çok yer dolaşıyorsunuz ki!
Filmde 'baba ile kızının yaş farkının hiç belli olmadığ' göze batan durumlardan; ayrıca uzun sahneler de ara ara sıkabiliyor.
Filmin vizyona girdiği tarih tartışmayı alevlendirecek bir tarih; malum 2015 Ermeni Soykırımı iddialarının 100.yılı...Almanya'da çok da beğenilmediği yazılan Fatih Akın'ın bu filmine, Akın'ın neden ve nasıl 15 Milyon Euro harcadığını da anlayamadım!

Fatih Akın bu filmi sanki hatır için zoraki çekmiş gibi. Bildiğimiz Fatih Akın filmlerindeki senaryo kalitesi, oyuncu seçimindeki özen bu filmde yok. Baş rolü oynayan Tahar Rahim, Nazaret rölünde çok yapmacık kalmış. Güzel bir konu, senaryosuyla ve kadrosuyla heba edilmiş.Benzeri Amerikan filmlerinin çakması havasında, kötü bir taklit olmuş. Fatih Akın filmlerinin hayranı olarak ve büyük beklentilerle 4 kişi gittiğimiz bu filmi hiçbirimiz beğenmedik, hayal kırıklığına uğradık.

Aşırı derecede acımasız bir şekilde Türkleri eleştiren ve Türkleri aşağılayan değişik bir film. Filmin konusu Ermenilerin ve Arapların dünyanın en iyi insanları olduğunu göstermek. The Cut dediğimiz bu filmi eğer Ermeni ve Arap değilseniz izlemenizi tavsiye etmem. 2 saat boyunca sıkıntıdan patladığım ve sadece yanımdaki arkadaşlarıma saygısızlık yapmamak için çıkmadığım bir film The Cut. Almanya'da yaşayan ve kendine hala Türk diyen biri için gerçekten çok garip bir film olmuş. İzlemenizi kesinlikle (TAVSİYE ETMEM.)

1915'te Ermeniler mi haklı, Türkler mi ye girmeyeceğim kesinlikle. Ben para konuşur diyorum. Dünya üzerinde günümüzde bile Afrikalı, Asyalı, Latin vs. milyarlarca insan acı çekiyor ama her ne hikmetse sadece Yahudilerin çektiği acılar filme çekilirdi diyordum ki; bu film imdadıma yetişti...

2015 Ermeni tehcirinin yüzüncü yılının başlangıcında böyle bir film; yapımcı ve sponsorları okuyunca kulağa hoş geliyor; tıpkı paranın sesi gibi...

Dünyada dağılmış ailesini aramasını içeren filmin 3/4' lük kısmı dışındaki; politik algı çalışması olan ve "Ermenilere soykırım yapıldı" bilincinin işlendiği; Türkiye'de geçen kısımlar hayatımda gördüğüm en sahte, en zorlama sahneleri içeriyordu.

Baş rol oyuncusu Nazaret' in zorla çalıştırıldığı yol yapım kampından geçen perişan haldeki Ermenilere eşkiyalar saldırıyor ve bir Ermeni kıza tecavüz ediyor. Orada bulunan Türk askerleri de olaya müdahale etmiyor. Yüzlerce kilometre yürüyen Ermeni kızın; "tam orada" gökten gelen 3 eşkiya tarafından tecavüze uğraması; Manidar :

Nazaret; Mardin - Halep arasında yoğun güneşli bir günde trene kaçak biniyor, gece şiddetli yağmur yağıyor ve Nazaret su içiyor. Sabah oluyor yine her yer güllük gülistanlık. Buradan anlıyoruz ki; Nazaret susamış ve Allah razı olsun ki; yönetmen ve senaristimiz Fatih Akın çok insaflı; onun su ihtiyacını karşılayıveriyor çölde gökten indirdiği yağmurla...

Filmde bunun gibi bir sürü zorlama ve sahte olay örgüsü var; anlatmakla bitmez...

Bu film için daha fazla yazmaya da değmez; bence...

''Kesik'' hak ettiği kesiği Türk Halkından yemiştir. Türk Halkı bu rezil filmi izlemeyerek fatih akın'a gereken dersi vermiştir.

Harika bir film olduğunu düşünüyorum. Bir çok olumsuz yorumlar yapılıyor Ermeni katliamı konusuna. Ama kimse kendi kendine dönüp bakma gayretinde değil.