Cut eleştirileri

Senaryosunu da, Abou Farman, Shinji Aoyama ve Yuichi Tazawa ile birlikte kaleme alan İranlı sinemacı Amir Naderi'nin yönetmen koltuğunda oturmakta olduğu “Cut”; sinema sanatı üzerine kurgulanılmış ilginç bir drama olarak geliyor karşımıza...

Gelin isterseniz...

Bağımsız film çekmenin ve bu türden filmleri, devasa bütçeli prodüksiyonlarla gözleri boyanarak uyutulmuş kitlelere beğendirmenin zorlukları; mizahi bir dil ve metaforlara başvurulmak suretiyle hicvedilerek anlatılırken, dünya prömiyeri de, 1 Eylül 2011 tarihindeki Venedik Uluslararası Film Festivali'nde yapılmış olan bu filme biraz daha yakından bakalım...

***

Film:

Bir binanın çatı katındaki, tek göz odalı evinin tüm duvarlarını, sinema klasiklerinin poster ve fotoğraflarıyla donatmış olan Shuji'nin (Hidetoshi Nishijima); birden bire dışarıya çıkıp, koşturarak soluğu Akira Kurosawa'nın (1910 - 1998) mezarının başında aldığı bir sahne ile başlar...

Neden mi?

Aşağıya alıntıladığımız söylediklerine bakıldığında, çok açık ve net olarak Shuji'nin gayesi; büyük sinema ustasına, sinemanın içinde bulunduğu mevcut durum ile kendi projesinden söz etmektir...


"Üstat... Sen ne yapardın? Mirasın ölüyor... Yanıyor, kül oluyor...

Senin ve ustalarınki gibi filmler yapmak istiyorum... Kendi filmlerimi yapmak istiyorum...

Sinema, ne zamandır can çekişiyor...

Filmlerimi yapmam gerekiyor... Hayatta kalmak istiyorum..."


***

Ardından da...

Sokaklar da, elindeki megafon ve el ilanlarıyla koşuşturan Shuji; yolda rastladığı, şaşkın bakışlarla kendisini izleyen Nakamichi'yi de (Takuji Suzuki) yanına alarak koşmaya devam eder...

Zira...

Halka açık alanlarda, sükuneti bozarak huzuru kaçıracak bir biçimde; insanlara yönelik olarak sinema üzerine konuşmalar yaptığı ve akşamki film gösterisinin üzerinde,


"Sinefil Tokyo'nun 78 No.lu gösterimi
Buster Keaton: Sherlock Jr.
Hiroshi Shimizu: Oya"


yazılı el ilanlarını Tokyo caddelerindeki direklere yapıştırdığı için, kendisini durdurmaya çalışan polis tarafından kovalanmaktadır...

Fakat...

Nakamichi'ye göre Shuji; hem çağdaş Japon edebiyatının önemli isimlerinden Yukio Mishima (1925 - 1970) değildir hem de halk ve polis, eskisi kadar bağışlayıcı bir tutum takınmamaktadır...

***

Ancak yine de Shuji davasından, vazgeçecekmiş gibi görünmemekte ve aşağıdaki sözlerle; sokaklardaki feryadını sürdürmektedir:


"Sinemayı mahvedenlere lanet olsun!

Sinemanın sanatsal yönü ölüyor... Zamane filmlerin çoğunun amacı, sadece eğlendirmek...

Sinemanın sinema olduğu dönemleri unutmayalım... İkisinden de zevk alırdık, güzel bir filmin hem sanatsal hem de eğlenceli yönlerinden...

Klasikleri bir daha izleyin lütfen!


Her yeri multipleksler sardı... Sinemayı, bu paragöz pisliklerin elinden almanın vakti geldi...

Ancak o zaman, sinemanın o parlak ışığı; bize ilham vermek için, yeniden canlanabilir!

Bırakın yol olsunlar... Umurumda değil!


Saf sinemayı yok etmeye hakları yok!

Yaşam hakkı tanımıyorlar...

Küçücük bir kafeste, yok edilmeyi bekleyen çekirge gibi!

Onları affetmemeliyiz!


Sinema özgür olmalı! Tıpkı bizim de, dünyada özgür olmamız gerektiği gibi!

Saf sinema özgür olmalı!"

***

Derken Shuji...

Wim Wenders, Jim Jarmusch ve Nuri Bilge Ceylan gibi pek çok tanınmış yönetmeni de derinden etkilemiş olan Yasujirō Ozu'nun (1903 - 1963), mezarını da ziyaret eder...

Sonrasında da...

Tüm olumsuz hava koşullarına rağmen...

Toplayabildiği sayıdaki sinema meraklısı için, evinin teras bölümündeki; sinemanın sessiz döneminden kalma, 78. film gösterisini başlatır...

***

İnsanlar...

Buster Keaton'ın, yönetmenliğini de üstlenerek bir sinema salonundaki makinisti canlandırdığı 45 dakikalık "Sherlock Jr."ı (1924) kahkahalarla izlerlerken; sessizce terasa süzülen Masaki'nin iki adamı (Jun'ichi Hayakawa, Hatsuo Itou), aralarına aldıkları Shuji'yi siyah bir otomobile bindirdikleri gibi patronları Masaki'nin (Shun Sugata) huzuruna götürürler...

Çünkü Shuji'den...

12 yıl boyunca Masaki'nin yanında Yakuza için çalışırken kendilerinden borç aldığı (ve iş yapmayan üç film çekmesi için de kendisine verdiğini itiraf ettiği) 12.540.000 Yen'i geri ödemeyen erkek kardeşi Shingo'nun (Satoshi Nikaido) borcunu ödemesi istenilecektir...

Bunun için de, son derece züğürt olduğu apaçık ortada olan Shuji'nin önünde yalnızca; faizin de işlemeye devam edeceği iki haftalık bir süresi bulunmaktadır...

Aksi takdirde Yakuza harete geçecek...

Böyle olunca da...

Artık bir orkinos teknesine mi bindirilecek yoksa sigorta parası için bir kazaya mı kurban gidecek yahut da başka şeyler mi gelecek Shuji'nin başına, hep beraber göreceğiz...

Dakika 21...

"Sinema fahişe değildir, sinema sanattır" da denilen filmin geride kalanında siz değerli sinemasever dostlarımızı; klasik film takıntılı Shuji'nin mukadderatının, "Son bir not"daki EK'te tam listesini verirken bulursanız kaçırmamanızı da önereceğimiz, birbirinden değerli sinemacı ve filme gönderme ile saygı duruşu da yapılarak gözler önüne serileceği, 112 dakikalık bir bölüm daha bekliyor olacak...

Keyifli seyirler,


Son bir not:

Frederick Wiseman - "Welfare" (1975), Kon Ichikawa - "Biruma no tategoto / The Burmese Harp" (1956), Roman Polanski - "Nóz w wodzie / Knife in the Water" (1962), Yimou Zhang - "Da hong denglong gaogao gua / Raise the Red Lantern" (1991), Victor Sjöström - "The Wind" (1928), Hector Babenco - "Pixote: A Lei do Mais Fraco / Pixote" (1981), John Huston - "Fat City" (1972), Jirí Menzel - "Ostre sledované vlaky / Closely Watched Trains" (1966), Luchino Visconti - "La terra trema" (1948), Steve James - "Hoop Dreams" (1994), Michael Powell - "Peeping Tom" (1960), Krzysztof Kieslowski - "Dekalog" (1989–1990), Masaki Kobayashi - "Kaidan / Kwaidan" (1964), Michael Apted - "Bring on the Night" (1985), Takeshi Kitano - "Hana-bi / Fireworks" (1997), Francis Ford Coppola - "The Conversation" (1974), Hiroshi Shimizu - "Oya" (1929), Charles Laughton - "The Night of the Hunter" (1955), Jim Jarmusch - "Stranger Than Paradise" (1984), Víctor Erice - "El sol del membrillo / The Sun of the Quince Tree" (1992), David Lynch'in "Eraserhead" (1977), Marcel Carné'ın "Le quai des brumes" (1938), Francesco Rosi'nin "Salvatore Giuliano" (1962), Emir Kusturica - "Dom za vesanje / Time of the Gypsies" (1988), Aki Kaurismäki - "La vie de bohème / The Bohemian Life" (1992), Miklós Jancsó - "Szegénylegények / The Round-Up" (1966), Wim Wenders - "Der Stand der Dinge" (1982), Federico Fellini - "La strada" (1954), Ming-liang Tsai - "Dong / The Hole" (1998), Robert Altman - "Nashville" (1975), Jean-Luc Godard'ın "Vivre sa vie: Film en douze tableaux" (1962), Lino Brocka'nın "Maynila sa mga kuko ng liwanag / Manila in the Claws of Light" (1975), Werner Herzog - "Fitzcarraldo" (1982), Lee Chang-dong - "Bakha satang / Peppermint Candy" (1999), Ousmane Sembene - "Xala" (1975), Apichatpong Weerasethakul - "Sud sanaeha / Blissfully Yours" (2002), Fernando E. Solanas - "Sur" (1988), Glauber Rocha - "O Dragão da Maldade contra o Santo Guerreiro / Antonio das Mortes" (1969), Jacques Rivette - "La Belle Noiseuse" (1991), Alfred Hitchcock - "Vertigo" (1958), Dziga Vertov - "Chelovek s kino-apparatom / The Man with a Movie Camera" (1929), Samuel Fuller - "Shock Corridor" (1963), Milos Forman - "One Flew Over the Cuckoo's Nest" (1975), Howard Hawks ve Arthur Rosson - "Red River" (1948), Maurice Pialat - "Van Gogh" (1991), Theodoros Angelopoulos - "O thiasos / The Travelling Players" (1975), Gillo Pontecorvo - "La battaglia di Algeri / The Battle of Algiers" (1966), Max Ophüls - "Lola Montès" (1955), "Shûji Terayama - "Sho o suteyo machi e deyô / Throw Away Your Books, Rally in the Streets" (1971), Béla Tarr - "Sátántangó" (1994), Hsiao-Hsien Hou - "Tóngnián wangshì / A Time to Live and a Time to Die" (1986), Nagisa Oshima - "Shônen / Boy" (1969), Mikio Naruse - "Ukigumo / Floating Clouds" (1955), Rainer Werner Fassbinder - "Angst essen Seele auf / Ali: Fear Eats the Soul" (1974), Otar Iosseliani - "Brigands, chapitre VII / Briganti" (1996), Pier Paolo Pasolini - "Accattone" (1961), Shôhei Imamura - "Narayama bushikô / The Ballad of Narayama" (1983), Vittorio De Sica - "Ladri di biciclette / Bicycle Thieves" (1948), Nicholas Ray - "Johnny Guitar" (1954), Kaneto Shindô - "Hadaka no shima / The Naked Island" (1960), John Cassavetes - "The Killing of a Chinese Bookie" 1976), Michelangelo Antonioni - "L'eclisse" (1962), Stanley Kubrick - "Paths of Glory" (1957), Hiroshi Teshigahara - "Suna no onna / Woman in the Dunes" (1964)", Abbas Kiarostami - "Nema-ye Nazdik / Close Up" (1990), Billy Wilder - "Sunset Blvd." (1950), Ermanno Olmi - "L'albero degli zoccoli" (1978), Shinji Sômai - "Gyoei no mure / The Catch" (1983), Jean-Pierre Melville - "Le Samouraï" (1967), Ken Loach - "Kes" (1969), Sohrab Shahid Saless - "Yek Etefagh sadeh / A Simple Event" (1973), François Truffaut - "L'enfant sauvage" (1970), Martin Scorsese - "Raging Bull" (1980), Akira Kurosawa - "Rashômon" (1950), Fritz Lang - "M" (1931), Ingmar Bergman - "Smultronstället / Wild Strawberries" (1957), Jean Renoir - "La grande illusion" (1937), Luis Buñuel - "Viridiana" (1961), Carol Reed - "The Third Man" (1949), Edgar Ulmer - "Detour" (1945), Jacques Tati - "Playtime" (1967), D.W. Griffith - "Intolerance: Love's Struggle Throughout the Ages" (1916), Erich von Stroheim - "Greed" (1924), Roberto Rossellini - "Paisà" (1946), Yasujirô Ozu - "Tôkyô monogatari / Tokyo Story" (1953), Robert J. Flaherty - "Nanook of the North" (1922), Andrei Tarkovsky - "Andrey Rublyov" (1966), Charles Chaplin - "City Lights" (1931), Robert Bresson - "Mouchette" (1967), Buster Keaton - "The General" (1926), Carl Theodor Dreyer - "La passion de Jeanne d'Arc / The Passion of Joan of Arc" (1928), Satyajit Ray - "Apu Trilogy" (1955 - 56 - 58), Sergei Eisenstein - "Bronenosets Potemkin / Battleship Potemkin" (1925), Akira Kurosawa - "Kumonosu-jô / Throne of Blood" (1957), Stanley Kubrick - "2001: A Space Odyssey" (1968), Yasujirô Ozu - "Banshun / Late Spring" (1949), John Ford - "The Searchers" (1956), F.W. Murnau - "Sunrise: A Song of Two Humans" (1927), Georges Méliès - "Le voyage dans la lune / A Trip to the Moon" (1902), Jean Vigo - "L'Atalante" (1934), Kenji Mizoguchi - "Ugetsu monogatari" (1953), Federico Fellini - "8½" (1963) ve Orson Welles - "Citizen Kane" (1941)...