Türkan - Beyazperde.com eleştirisi : Türkan

Türkan, malumunuz üzere Prof. Dr. Türkan Saylan'ın hayatının son günlerine odaklanan yarı biyografik, yarı kurgu ve yoğunluyla dramatik bir yapım. Jenerik başlangıcında belirtilen Ayşe Kulin'in "Türkan, Tek ve Tek Başına adlı romanından esinlenerek uyarlanmıştır" ibaresinin yanı sıra, biliyoruz ki sadece bir sezon yayınlanan ve yakın zamanda final yapan televizyon dizisi Türkan'ın beyazperdeye yansıyan final hali bu film. Dizinin yapımcı kadrosu ile filminki paralellik göstermekle birlikte, oyuncu kadrosu doğal olarak bambaşka isimlerin bir araya gelmesiyle kotarılmış.

Film merhum Türkan Saylan'ın (Rüçhan Çalışkur) evine Ergenekon soruşturması çerçevesinde baskın yapılan malum günün sabahında başlayıp, Saylan'ın kurucusu olduğu Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği'nin özel gecesinde son buluyor. Arada geçen birkaç haftalık süreçte Saylan'ın hastalığının ileri evreleri, çocuklarıyla aile yaşantısı verilirken, zorla evlendirilmek yerine okumak isteyen köylü bir kızın öyküsüyle de paralellik kurulmaya çalışılıyor. Senaryo özü itibariyle belli başlı bir konunun üzerinden gittiği için hikayenin genel itibariyle göze batan yanı pek yok. Bilakis bu filmin, erken bitirilen bir dizinin finali olarak çok kısa bir sürede, biraz da apar topar ortaya çıktığını düşünürsek, göreceli olarak başarılı olduğunu söylemek mümkün.

Öte yandan film, bu oldubittinin handikapı yüzünden, ağırlıkla usta oyuncu Rüçhan Çalışkur'un omuzları üzerinde yükseliyor. Yerli sinemanın oturaklı rollerini ağırbaşlılığı ile sırtlayan Çalışkur, iki yıl önce hayatını kaybeden Saylan rolüne belki de en çok yakışan, fiziksel olarak onu oldukça andıran bir isim. Saylan'ın en yakın çevresindeki isimler olan küçük oğlu Çağlayan (Tardu Flordun) ve büyük oğlu Çınar (Ragıp Savaş) ise neredeyse birbirlerine zıt karakterler olarak çizilmiş. Çağlayan ne kadar sakin ve uyumluysa, büyük kardeş Çınar tam tersine aksi, annesinin son arzularını sürekli tıbbi gerekçelerle azarlayan ve çevresini kırmaktan çekinmeyen bir portre çiziyor. Gerçek hayattaki oğullarını ne kadar yansıttığı tahlilini başkasına bırakırsak, filmin kurgusu içerisinde çatışma unsuru da yaratan ikili fazlasıyla acı çeken annelerinin yanında biraz karikatürize edilmiş gibi duruyor. Aslına bakarsınız, filmde Saylan dışında herkes biraz rol gereği oradaymış gibi. Her biri, Türkan hocaları bir şeyler söylesin, son nefesinde dahi ders vermeyi bırakmasın diye ardı ardına dizilmiş boy boy öğrencileri, hastaları gibi.

Filmle ilgili söz edilmesi gereken bir başka noktaysa en sıradan yan rollere bile, -hemşire rolündeki Binnur Kaya gibi-, işinin ehli oyuncuların yerleştirilmiş olması. Kadroda tanıdık, ünlü isimlerin olması amaç güdülmüş belli ki ama keşke böyle olmasaymış. Hikayeye yan kurgu olarak bitiştirilen Zehra karakteri ise bazı devamlılık hatalarının kurbanı olduğu için inandırıcılıktan uzak bir kardelen olmuş maalesef. Köylü bir genç kızın İstanbul'da bir haftadan fazla sokaklarda yatıp kalkınca başına hiçbir kötülüğün gelmediğini kabul etsek bile, Zehra'nın Saylan'ın kapısını çalarken ki pırıl pırıl hali, tertemiz üstü başı, hızla kotarılmaya çalışan bir prodüksiyonun en göze batan yanlarındandı.

Gene de ajitasyona kaçmamaya çalışarak kurulan anlatım dili, Ruhçan Çakır'ın kendi payına düşen üstün oyunculuğu ve Türkan Saylan kimliğinden sıyırarak baktığınızda ölüme çok yaklaşmış bir kadının son zamanlarının hikayesi bu filmi seyredilebilir kılıyor. Yaşlı ve çok hasta bir büyükannenin torununa vedası, ömrü boyunca hiç tanımadığı insanlara yüzlerce iyiliği dokunan bir kadının kansere yenilmesi, yani öykünün özündeki gerçeklik insanın içine elbette dokunuyor.

Keşke film ders verme eğiliminden ve 19 Mayıs'a yetiştirelim telaşından biraz daha sıyrılabilseydi de, 'Türkan' adıyla anılan bir filmin eleştirilecek fazla yönünü bulamasaydım. Haftanın diğer güçlü filmleri yanında muhtemelen Türkan Saylan destekçisi kitleden ilgi görecek bir yapım olarak, Türkan vizyonda...

Duygu Kocabaylıoğlu