Anayurt Oteli: en yeniler yorumlar

Film çok beğenilen, takdir toplayan hatta döneminde ödül de almış bir film ancak ben filmi izlerken hikayeyi benimsemekte ve kendimi filmin içinde hissetmekte zorlandım. Kitabı okuyan arkadaşlar, filmi çok beğenmiş, bu da kuvvetle muhtemel kitabı okuduktan sonra özet mahiyetinde izlendiğinde tamamlayıcı bir etkiye sahip olduğunu gösteriyor ki normalde kitap uyarlamaları beğenilmez ancak Anayurt Oteli'nde bu tarz yorumlarla karşılaşmadım.

Kitabı okumamış olmanın etkisi olabilir (etkisi katiyen hafife alınmamalı, temelleri kitapta atıp, filmi sonradan izlendiğinde senaryo ve karakterlerin uyumu daha oturaklı olacaktır) ancak ben filmin son kısımlarına doğru artık sıkıldığımı fark ettim. Evet, bu tarz içe dönük insanları ele alan filmler hep sakin ve ağır ilerler ama bu filmdeki ağırlıktan ziyade arka planı da pek dolu hissettirmeyen bir senaryo vardı. Film boyunca ilgi çeken pek bir sahne olmadı, karakteri benimsemek de pek kolay olmadı, bir noktadan sonra sadece filmin bitmesini beklemek zorunda kaldım.

Karakterin iç dünyası daha bariz anlatılabilirdi, dakikalarca horoz dövüşü seyretmek yerine karakterin geçmişi ile yüzleştiği başka bir sahne üzerinde yoğunlaşmayı tercih ederdim, kitabı okumayan arkadaşların yakalayamayacağı birçok da durum söz konusu oldu diye düşünüyorum. Bazı arkadaşlar birçok şeye bir metafor olarak yaklaşıp, otelden tutun havluya kadar her şeyin psikolojide bir karşılığı olduğunu söylüyor, doğrudur ancak ben çıplak gözle izlediğimde kendimi verebildiğim bir film seyretmiş olmadım.

Çok çok eski bir film olduğunu da gözeterek bugünün şartlarında benim adıma izlenmeye değer bir film olmadı ancak kitabı okuyan ve karakterle öncesinde zaten bağ kurmuş arkadaşlar için muhtemelen pastanın kreması olabilecek bir yapım olabilir.

Senaryosunu da, Yusuf Atılgan'ın aynı isimli romanından (1973) uyarlayarak kaleme alan Ömer Kavur'un yönetmen koltuğunda oturmakta olduğu "Anayurt Oteli"; "Shining"deki (1980) Jack Nicholson'ın canlandırdığı ünlü Jack Torrance karakterinin değil...

Fakat...

Mekansal ve duygusal olarak, Zebercet karakterinin "Overlook Hotel"ine dönüştüğü apaçık bir biçimde ortada olan...

Psikolojik bir suç draması olarak geliyor karşımıza...

***

Gelin isterseniz, Venedik Film Festivali'nde...

Aday gösterildiği "Altın Aslan"ı kazanmak değilse de, "Lunga vita alla signora!" (1987) ile paylaştığı "FIPRESCI Ödülü" ile yetinmek mecburiyetinde kalmasının yanı sıra...

Fanatik Görüntü Sistemleri tarafından restore edilerek pırıl pırıl bir hale getirilmiş olan ve çekimleri Aydın, Nazilli'deki tarihi Ankara Palas Oteli'nde gerçekleştirilen...

Türk sinemasının klasikleri arasındaki bu müstesna filme...

1080p formatındaki bir kopyası ile biraz daha yakından bakalım...

***

1950 doğumlu ve ortaokul 2 terk eğitim seviyesindeki Zebercet'in (Macit Koper)...

Müdürlüğünü yapmakta olduğu Anayurt Oteli'ne...

Gecikmeli Ankara treniyle üç gün önce...

Esrarengiz bir Kadın (Şahika Tekand) gelmiş...

***

Ancak adını söylemediği için kaydını yapamadığı...

Ve kaldığı "1" numaralı odadan çıkıp giderken de...

"Bir haftaya kadar dönerim" diyen bu müşterinin...

Gittiği Hacırahmanlı köyünden geri geleceğine...

Son derece inanmış bir haldeymiş aynı Zebercet...

***

- Pazartesi -


Kurduğu saatin ziliyle...

Sabah saat 06:00'da uyanan Zebercet...

İlk iş olarak da...

Yardımcı kadın Zeynep'i (Serra Yılmaz) uyandırıp hazırlattığı...

Kahvaltısını yapar...

***

Ardından da...

Otelden ayrılan müşterilerin tahsilatını gerçekleştirir gerçekleştirmez...

***

Saat 08:00'i gösterirken...

Bütün odaların kapısını çalmak suretiyle...

Uyuyan müşterileri birer birer yataklarından kaldırır...

***

Akşam olduğunda da...

Gün içinde...

Çarşıdaki berbere gidip sinek kaydı tıraşını olup...

Kendine yeni kıyafetler de satın alan Zebercet...

Aklının takılı kalmış olduğu Esrarengiz Kadın'ın sadece bir gece konakladığı...

Ve odaları temizleyen Zeynep'e kesinlikle dokundurtmadığı...

"1" numaralı odayı ziyaret edip...

Kül tablasındaki kırmızı ruj lekeli sigara izmaritleri ve dibinde bir miktar çay kalmış olan ince belli bardak ile diğer eşyaların...

Yerli yerinde durup durmadıklarını kontrol ederken...

***

İçinde çiftlerin bulunduğu...

Odaların kapısına kulak verip...

Derinden gelen sevişme seslerini dinlemeyi de ihmal etmediği gibi...

***

İşittiklerinden tahrik olması nedeniyle de soluğu...

Cinsel anlamda taciz edeceği Zeynep'in yatağında alır...

***

- Salı -


Ne yazık ki...

Esrarengiz Kadın'dan halen bir haber mevcut değildir...

***

- Perşembe -


Şimdi de sıra...

"1" numaralı odanın kapısının çalınıp...

Aslında içeride olmayan Esrarengiz Kadın'ın...

"Girin" demesinin nihayetinde...

İçeriye girilip...

Odanın günlük rutin denetimi faslına gelmişken...

***

Aniden gelişen...

Beklenmedik bir talihsiz sebebiyle...

Esrarengiz Kadın'ın çay bardağını elinden düşürerek kırılmasına yol açtığında...

Odanın bozulduğunu düşünen Zebercet...

"Gelmezsiniz artık" diyerek...

Önce hafiften bir paniklese de...

***

Ertesi gün...

Cam kırıklarını süpürüp temizleyerek...

Kırılan bardağın yerine...

Orijinalindeki kadar çay doldurduğu yenisini yerleştirip tekrardan morallenerek...

Beklemesini sürdürecektir...

Dakika 36...

***

Ama...

Akıp giden günlere rağmen...

Baktı ne gelen var ne de giden...

Böylelikle de iyice tozutarak, içine sıkışıp kaldığı oteli...

Esrarengiz Kadın haricindeki müşterilerin tamamına kapatan Zebercet'in ruh halinin damgasını vurmaya devam edeceği filmin geride kalanında siz değerli sinemasever dostlarımızı; pek çok ters köşe sürprizi de bünyesinde barındıran, 65 dakikalık bir bölüm daha bekliyor olacak...

***

Emek verilerek ve benzeri bir örneğine rastlamanızın da asla mümkün olamayacağı; alışılmış "nesir" tarzının dışındaki, yüzyıllar içinde güzel Türkçemize yavaş yavaş sızarak eklemlenmiş Arapça, Farsça ve Avrupa kökenli sözcükler bütününe entelektüel taklaların attırıldığı...

"Irkçılık", "faşizm", "homofobi" ve doğruluğunun bilimsel olarak kanıtlanması imkansız bir metafizikten ibaret olan "inanç övücülük" yahut da "yericilik" içermediği için...

Ezberleri bozan "lirik" bir anlatım dili de benimsenmek yoluyla...

25 - 30 kelimelik Türkçe bilgi haznesinin ötesine geçilerek yazılmış, bir başka "özgün" yorumda yeniden buluşmak dileğiyle...

Keyifli seyirler,

Yusuf Atılgan’ın aynı adlı romanını alıp beyaz perdeye taşıyan Ömer Kavur, Anayurt Oteli’nde bir hikâye anlatmaktan çok bir ruh halini, bir atmosferi hissettirmeyi başarmış. Film, Zebercet’in sessiz, kasvetli ve giderek çürüyen dünyasını adım adım keşfetmeye davet ediyor. Bu keşif öyle bir yoğunlukta işleniyor ki izlerken yalnızca Zebercet’i değil, aslında kendi yalnızlığımızı, içimizde saklı kalmış o kırılgan yanımızı izliyormuşuz gibi hissediyoruz.

Bir Otelin Gölgesinde Kaybolan İnsan
Zebercet, Anayurt Oteli’nin kalbi ve ruhu. Onun belki de hiçbir zaman tam olarak kendine ait olamamış bir kimliği, adını taşıyan ama aslında ona hiçbir şey vaat etmeyen bu otelin duvarları arasında günbegün eriyor. Otel, ilk bakışta sanki sıradan bir duraklama noktası, gelip geçen yolcuları ağırlayan, tabela ışıkları soluk bir mekân gibi görünüyor. Oysa ki, filmin ilerleyen sahnelerinde bu yapı, basit bir mekân olmanın ötesine geçip Zebercet’in iç dünyasının haritasına dönüşüyor. Üst katlarda boş odalar, girilip çıkılmayan depolar, karanlık koridorlar sadece fiziksel alanlar değil, onun karanlık zihninin keşfedilmemiş kıvrımları, içine gömüldüğü dilsiz labirentler. Dış dünyaya bakınca sıradan, hatta sıkıcı görünen bu yer, içeride yaşanan sessiz bir dramın sahnesine, yankısız bir boşluğun kulisine dönüşüyor.

Zebercet’in adımları paslı demir basamakları her çıkışında, sanki görünmez bir yük omuzlarına biniyor. Onun boynuna asılı bu yük, kendi seçtiği ya da istese de atamadığı bir ağırlık. Otel ise bu ağırlığın sembolü, bir nevi zehirli bir sığınak. Kapısından içeri girdiği an dış dünya silikleşiyor, sokaklardaki insan sesleri duvarların dışında boğuk bir uğultuya dönüşüyor. İçeride ise sadece kendisi var: ne tam bir misafir, ne de tam anlamıyla bir ev sahibi. Onun durumu, kendi varlığını bir türlü yerine oturtamayan, anlamlandıramayan bir kişinin açmazını yansıtıyor. Kapıların arkasında bekleyen boş odalar, bitmeyen bir beklentiyi temsil ediyor. Bu beklentide somut bir hedef yok, sadece geçip gidecek günler ve belirsizlik var.

Yalnızlık, sadece otelin odalarında değil, eşyalarında da hissediliyor. Gıcırdayan karyolalar, yıpranmış halılar, sönük ampuller… Hepsi Zebercet’in içindeki çöküntüyü dışa vuruyor. Ömer Kavur, bu mekânı bir dekor olmaktan çıkarıp bir karaktere dönüştürdüğünde, izleyici de ister istemez bu atmosferin bir parçası haline geliyor. Böylece seyirci, Zebercet’in iç dünyasında usul usul gezinen bir gölgeye dönüşüyor. Onun bakışları sanki duvarlara sinmiş hatıraların izini sürüyor, koridorlarda yankılanan eski ayak sesleri artık ona ait olmayan bir geçmişin ağrılı hayaletlerini dolaştırıyor.

Dış dünyaya dönüp bakıldığında, otel kapısı aslında bir sınır çizgisi gibi. Bu çizginin ötesinde hayat akıyor, insanlar birbirleriyle konuşuyor, sokaklar renklere boyanıyor. İçeride ise tüm bunların yankısı solgun. Zebercet’in başkalarıyla kuramadığı iletişim, otelin sessiz odalarında hapis. Belki de bu yüzden, otelin içindeki her adım bir tür yabancılaşmanın ve kendinden uzaklaşmanın ifadesi. Bu mekân, varlığın tanımlanamadığı, adlandırılamadığı ve sonsuza dek aynı kalacakmış gibi duran bir boşluk hissiyle izleyiciyi de bir anlamda tutsak ediyor.

Sonuçta Anayurt Oteli, adını taşıdığı bu yapının sıradanlığının ardında saklı bir vahşeti, bir içsel çürümeyi gösteriyor. Ömer Kavur, Zebercet’in hikâyesini tam da bu mekânın gölgesinde, onun sessiz tanıklığında anlatıyor. Bu sessiz tanıklık, filmi bir “olaylar silsilesi” olmaktan çıkarıp bir “ruh hali anlatısı”na dönüştürüyor. İzleyici, kendi dünyasından kopup otele girdiğinde, belki de Zebercet’te kendisine benzeyen bir parça buluyor: bir zamanlar anlam vermeye çalıştığı, fakat içinden çıkamadığı o derin yalnızlık duygusu. Böylece, bir insan bir otelin gölgesinde kaybolurken, bizler de tanık olduğumuz bu içsel yolculukta kendi yalnızlığımızla, kendi bilinmez koridorlarımızla yüz yüze geliyoruz.

Kameranın Sessiz Tanıklığı
Ömer Kavur, hikâyesini salt sözlerle ya da büyük jestlerle değil, görüntünün gücüyle anlatmaya koyulur. Bu süreçte kamera, seyircinin gözleri olmaktan çıkıp neredeyse bir varlık, bir tanık haline gelir. Karakterlerin sözsüz iletişimini, içlerindeki derin çatışmaları ve dış dünyaya söyleyemedikleri her şeyi adım adım izleyerek, seyirciyi sanki gizli bir kapı aralığından bakıyormuş gibi hissettirir.

Kavur’un tercih ettiği uzun planlar, Zebercet’in yıpranmış ruhunu yansıtmak için en uygun yönteme dönüşür. Hareket etmeyen ya da ağır ağır süzülen kamera, izleyiciye, karakterin iç dünyasındaki durağanlığı iliklerine kadar hissettirir. Bu durağanlık aslında bir tür gerilimdir; çünkü sükûnetin altında yatan fırtınayı, büyüyen sessizliği, bastırılmış arzuyu ve içten içe çürümeyi kamera dinginliğiyle anlatır. Herhangi bir söz olmadan da anlatılabilir mi bir ruhun dibe çöküşü? Anayurt Oteli gösteriyor ki evet, kamera gözünü Zebercet’ten ayırmadıkça, onun içindeki kaosu da izleyicinin gözünün önüne seren bir görsel dil geliştirebiliyor.

Bu filmin dünyasında kamera, sadece bir kayıt cihazı değil, karanlık koridorların, tozlu odaların, loş merdiven boşluklarının ruhunu emen bir varlık gibidir. Sanki sessiz bir ortak, bir suç ortağı ya da bir itiraf dinleyicisi… Zebercet’in koridorlarda dolaşırken attığı adımların sesleri, odaların duvarlarına çarpıp geri dönen hayaletimsi yankılar, onun baktığı pencerelerden görülen renksiz dış manzaralar; hepsi kameranın sabırlı bekleyişi ve suskun şahitliği sayesinde zihnimizde derin izler bırakır. İzleyici, bu görsel dili hızla benimsediğinde, diyalog eksikliği bir eksik değil, aksine bir zenginlik gibi görünmeye başlar. Her sessizlik, her durağan görüntü, Zebercet’in iç sesi haline gelir; her uzun plan, onun ruhuna inen bir merdiven basamağıdır.

Kavur, kamerayı bir anlatıcıya dönüştürürken, seyirciye de bir tür röntgenci konumunda izleme deneyimi yaşatır. Bizler, bu karanlık otelin içinde gezinirken, kimi zaman bir kapı aralığından bakar gibi hissederiz kendimizi. Bu konum, bize olayların sadece dışarıdan bakan meraklı gözler olmadığımızı, aynı zamanda bir nevi yargıç, bir nevi dinleyici, bir nevi sırdaşı olduğumuzu da hatırlatır. Kamera, bize ne hissedeceğimizi söylemez, bizi manipüle etmeye çalışmaz; sadece gösterir, bekler, izler. Böylece her sahne, bizde kendi anlamını bulur.

Belki de Anayurt Oteli’nin en etkileyici yanlarından biri, bu sessiz tanıklık aracılığıyla öyküye dâhil oluşumuzdur. Kamera asla bağırmaz, asla abartılı hareketlerle dikkatimizi çekmeye kalkmaz, zaman zaman hareketsiz bir gözetleyici gibi kalır. Ama tam da bu dinginliği sayesinde filmin atmosferi içimize işler. Mekân, karakter, psikoloji ve duygu; hepsi kameranın sabırlı bekleyişinde çiçek açar. Sessizliğin ortasında, belki de hiçbir yerde bu kadar gürültülü olmayan bir iç ses, bir iç monolog duyulur gibi olur.

Kısacası, “Kameranın Sessiz Tanıklığı” denildiğinde, Anayurt Oteli’nde bu tanıklık, karakterlerin yaşadıklarını bize çığlık atmadan, üstümüze hikâyeyi boca etmeden, köşede sessizce bekleyerek anlatır. Bu bekleyiş, bu sessizlik, filmin ruhunu oluşturan o yoğun duygusal ve psikolojik gerilimin anahtarıdır. Ömer Kavur’un kamera kullanımındaki ustalık, söylenmemiş sözleri, gösterilmeyen duyguları, saklanan korkuları gözler önüne sererek, izleyiciyi de filmin içine, Zebercet’in zihninin o karanlık odalarına doğru bir yolculuğa çıkarır.

Alt Metinlerde Gizlenen Yalnızlık
Anayurt Oteli belki de en çok alt metinleriyle insanın içini burkar. Çünkü bu filmde gördüğümüz her şey, görmediklerimizin bir gölgesi gibi. Zebercet’in yüzündeki o donuk ifadenin, boş odalardaki ağır sessizliğin, tozlu eşyaların, nicedir el sürülmemiş köşelerin hepsi, aslında söylenemeyenleri anlatır. Burada yalnızlık, sadece bir kişinin hissi değildir; bir şehrin, bir toplumun, hatta bir kültürün içinden çıkamadığı bir hüzün haline bürünür. Filmde neredeyse hiç kimse gerçekten içtenlikle konuşmaz, sanki insanlar duvarların arkasında kalan sözcüklerin acısını sessizlikle saklar. Konuşulsa bile kelimeler havaya asılı kalır, kimse o kelimeleri gerçekten sahiplenemez.
Zebercet’in kadına duyduğu o tuhaf takıntı, bir insanın başka bir insana değil, belki de o insanın temsil ettiği dünyaya duyduğu özleme benzer. Sanki bu kadın, yıllardır bomboş kalan bir odanın, açılmamış bir valizin, tozlanmış bir fotoğrafın sembolüdür. Tam olarak adını koyamadığımız, ama içimizde bir yerlere dokunan bir özlem bu. Belki cinsel bir dürtü, belki bir yakınlık ihtiyacı, belki de içindeki o uçsuz bucaksız boşluğu doldurabilecek bir işaret. Film bunu açıkça söylemez, bağırıp çağırmaz, ama hissedersiniz. Kadın gitmiş, bir daha dönmeyecek, ama Zebercet dönsün istiyor. Onun peşine düşmüyor, aramıyor, ısrarcı olmuyor; sessizce bekliyor. Çünkü belki bir gün kapı tekrar açılır, belki bir gün bu boşluğun içine bir damla ses, bir damla hayat sızar.

Burada yalnızlık, sadece Zebercet’e ait bir özellik değildir. Otelin boş koridorları, kullanilmayan odalar, yankılanmayan sesler, ziyaretçilerin kısacık uğrayıp kaybolmaları… Hepsi bir kenarda bekleyen, usul usul çürüyen bir dünyanın aynası gibi. Toplum, otele uğruyor, geçip gidiyor, belki meraktan soruyor, belki gizli bir utancın gölgesinde duruyor. Ancak kimse kalmıyor. Hiç kimse Zebercet’in yanında elinde bir bardak çayla durup “Nasılsın?” demiyor. Belki de dememesi normal, belki o dönemlerde insanların dilinde, tavrında böyle bir samimiyet yok. Ya da belki Zebercet’in ruh hali öylesine içe dönük, öylesine derin bir sükûnete gömülmüş ki kimse yanına yaklaşamıyor. İşte alt metinler, tam da bu mesafelerden, bu duraksamalardan, bu söylenmemişlerden oluşuyor.

Anayurt Oteli, izleyenin içine neden ağır bir taş gibi oturuyor? Çünkü bizler de çoğu zaman gündelik koşturmacada kendi yalnızlığımızla baş başa kalıyoruz. Belki biz de birilerinin dönmesini bekliyoruz, belki biz de geçmişimizin tozlanmış odalarını havalandıramıyoruz. Film bize ders vermeye, parmak sallamaya, “Bak işte böyle yapma” demeye kalkmıyor. Bunun yerine, içimizde bir yerlere dokunup “Sen de biliyorsun değil mi bu hissi?” diye soruyor. Alt metinlerde gizlenen yalnızlık, işte tam da burada saklı. Söylenemeyen cümleler, açılamayan kapılar, dokunulmayan eller, sarılamayan omuzlar, hiç kurulmamış samimi sofralar var o alt metinlerde. Öyle bir yalnızlık ki, bir kez fark ettiğimizde artık gözlerimizi çeviremiyoruz.

Belki toplumun tarihinde, belki kültürel kodlarımızda, belki o dönemin siyasi veya sosyal atmosferinde bir şeyler insanları bu kadar birbirine uzaklaştırıyor. Filmin alt metinleri bize tek bir anlam sunmuyor. Bazı seyirciler bunu Zebercet’in kişisel travması olarak okur, bazıları ise Türkiye’nin toplumsal dönüşümlerinden artakalan bir duygu diye düşünür. Ama hangi yönden bakarsak bakalım, alt metinler hep aynı ıssız adaya işaret eder: Birbirimizden kopuk, sessiz, soğuk, ama aslında içten içe temas arayan insanlar olarak kalakalmışızdır. Anayurt Oteli bu gerçeği suratımıza çarpmaz, usulca omzumuza dokunur. Belki de bu yüzden, yıllar geçse de bu gizli yalnızlık duygusu içimizden pek silinmez.

Karanlıkla Örülmüş Görsel Bir Şiir
Anayurt Oteli’nde öyle sahneler var ki, gözünüzü kaçırmak istemeseniz bile bir kasvet dalgası gelip boğazınıza çöküyor. Bu, filmin görselliğinin yarattığı bir tuzak gibi. Karanlık bir otel odası, loş koridorlar, pencereden içeri sızan zayıf bir ışık hüzmesi… Bunlar sadece mekânın özellikleri değil, aynı zamanda Zebercet’in içindeki o tanımsız boşluğun dışavurumları. Otelin köşelerinde dolaşan o silik gölgeler, bazen onun geçmişini, bazen de içindeki can yakıcı bekleyişi sembolize ediyor. Kapı aralıklarından sızan cılız ışık, belki bir umudun kırıntısı, belki de hiçbir zaman gelmeyecek bir misafirin hayali.

Bu görsel dil, izleyenin ruhuna işlemeye başladığında, fark etmeden filmin zihnimize bir şiir gibi yazıldığını hissediyorsunuz. Renkler solgun, duvarlar yorgun, her şey bir bekleyiş halinde. Bu bekleyişin nereye varacağını kimse bilmiyor, kendisi bile bilmiyor. Ama tam da bu belirsizlik, filmin o acımasız dürüstlüğünü oluşturuyor. Karanlık, aydınlıktan çok daha fazla şey söylüyor burada. Bir lambanın titrek ışığında beliren toz zerrecikleri, yalnızlık hakkında kilometrelerce diyalogdan daha fazla söz söylüyor. Zebercet’in pencereden dışarı baktığı anlarda, dışarıdaki hayatın uzak ama ulaşılmaz olduğunu fark ediyoruz. O, belki de o pencereyi sıradan bir manzaradan çok, içinden çıkamadığı bir kafesin parmaklıkları gibi görüyor.
Kavur’un kullandığı görüntüler, kameranın uzun uzun gezindiği o boş odalar, sanki film bittiğinde de beynimizin kuytu köşelerinde yankılanmaya devam ediyor. Böyle bir atmosfer, seyircinin iç dünyasına, kendi sessizliklerine, kendi dibe vurmalarına ayna tutuyor. Belki hepimiz bir şeyleri bekliyoruz, belki hepimiz bir odanın loş köşesinde adını koyamadığımız bir duyguyla baş başa kalıyoruz. Bu filmdeki görsellik, işte o iç hesaplaşmaları teşvik ediyor. Karanlık, korkutucu olduğu kadar davetkâr da olabiliyor. O kara gölgeler, belki de uzun zamandır yüzleşmek istemediğimiz bir gerçeği ortaya çıkarıyor.
Herkes aydınlığı, parlak renkleri, capcanlı görüntüleri sever. Ama Anayurt Oteli, gri ve karanlık tonlarda da bir güzellik, bir derinlik, bir anlam olduğunu hatırlatıyor. Bu karanlık şiir, ne bir manifesto ne de bir ders niteliğinde; sadece gözlerinizin önüne yavaşça serilen bir yol. Bu yolun sonunda ne olduğunu film söylemiyor, biz de kestiremiyoruz. Ama belki de amaç bu: Karşılaştığımız her sessizlik, her gölge, kendi içimizde eksik kalmış, saklı kalmış bir duyguya dokunuyor. Gün ışığında asla fark etmediğimiz, görmezden geldiğimiz, halının altına süpürdüğümüz ne varsa, bu karanlığın içinde birer siluet haline gelip önümüze dikiliyor.

Bu yüzden Anayurt Oteli, karanlıkla örülmüş bir görsel şiir gibi aklımıza kazınıyor. O şiirde kafiyeler yok, uyum yok, belki net anlamlar da yok. Ama içimizde bir yerlere değen, belki ürküten, belki hüzünlendiren, belki bize bile açıklayamadığımız bir yakıcılık var. Bu filmin görsel dünyası, sanki “Hayat bazen böyle yavaş, böyle belirsiz, böyle iç karartıcı olabilir” diyor. Ve biz, bu soğuk ama dürüst daveti, istemeden de olsa kabul ediyor, karanlığın içinde yankılanan o sessiz dizeleri dinliyoruz.

Ömer Kavur’un Sinemasında Anayurt Oteli’nin Yeri
Ömer Kavur sinemasını hatırladığımızda, aklımıza genelde içe dönük karakterler, onların kendi kendileriyle verdikleri sessiz mücadeleler, hayata sanki biraz dışarıdan bakan gözler ve atmosferin hikâyenin önüne geçtiği özel dünyalar gelir. Kavur, öyle çok yüksek sesli filmler çekmez; daha çok, büyük laflar etmeden, insanların içinde kıvrılıp duran gizli düğümleri yavaş yavaş çözer. Bu yüzden, Anayurt Oteli onun filmografisinde zirve sayılacak işlerden biri. Hatta belki de en “özel” köşe taşıdır. Neden mi? Çünkü burada Kavur, o hep anlatmak istediği içsel yolculuğu, bir karakterin yalnızlığını, köşeye sıkışmışlığını ve aslında hiçbir yere ait olamama halini öyle damıtıp, öyle saf bir hale getiriyor ki, film bitince siz de kendi iç dünyanızda bir şeylerin yer değiştirdiğini hissediyorsunuz.

Kavur’un filmografisinde Anayurt Oteli, yönetmenin cesaretini de gösterir. O dönemin Türk sinemasında, hele de içerisi dönemeçli, sessiz, insanın iç yüzüne ayna tutan böyle bir hikâyeye cesaret etmek kolay iş değildir. Toplumsal meseleler, melodramlar, siyasi alt metinler her zaman revaçtadır. Kavur ise burada kamerasını dar bir alanda, bir otelin sınırları içinde dolaştırıp, Türkiye’nin kolektif ruh halinin en karanlık köşelerini bile ortaya çıkarır. Bu anlamda, film hem Ömer Kavur’un kendi sinemacılık anlayışının bir özeti hem de Türk sinemasında bireyin yalnızlığına, suskunluğuna, içsel sancılarına açılmış bir kapıdır. Bu kapıdan bakınca, Kavur’un diğer işlerindeki o yumuşak hüznü, duygu dolu atmosferi ve mekân-insan ilişkisindeki ustalığı daha da iyi anlarsınız.

Anayurt Oteli, Kavur’un sanatının olgunluk çağının nişanıdır diyebiliriz. Burada yönetmen, ne anlatmak istediğini son derece iyi bilmektedir. Kamera açıları, ses tasarımı, oyunculuk yönlendirmeleri, hepsi bu büyük amaca hizmet eder: Zebercet üzerinden insan ruhunun o çok da çiğden konuşulmayan, deşilmeyen taraflarına dalmak. Kavur’un önceki filmlerini izleyen bir seyirci, Anayurt Oteli’nde onun sinemasının en yalın, en keskince ortaya konmuş halini görür. Sonraki filmlerinde belki başka arayışlar, başka denemeler de vardır ama burada yakalanan o yoğunluk, bir daha kolay kolay elde edilmeyen bir zirve gibidir. Sanki tüm filmografisi boyunca hazırladığı malzemeyi bu filmde harmanlamış, ruhun karanlık tavanaralarına dalmış, oradan bize çok az kişinin eline geçebilecek bir hazine çıkarmıştır.

Bu yüzden Anayurt Oteli, Ömer Kavur’un ismi anıldığında özel bir saygıyla akla gelir. O sadece bir uyarlama ya da bir sinema klasiği değildir; yönetmenin kendi iç sesinin, sinemasının karakteristik dokunuşlarının ve yarattığı atmosferlerin en parlak, belki de en acıtan örneğidir. Kavur’un sinemasında bu film, bir dönemin, bir anlayışın ve bir duygusal derinliğin özeti olarak durur. Buraya varınca, Kavur’un neden bu kadar sessiz, sakin ama bir o kadar da etkileyici bir sinema dili geliştirdiğini daha iyi kavramaya başlarız. Anayurt Oteli onun evrenindeki en karanlık, ama aynı zamanda en aydınlatıcı yapı taşıdır. Kısacası, Ömer Kavur sinemasını anlamak isteyen herkesin uğraması gereken bir duraktır.

Türk Sinemasında Bir Dönüm Noktası
Anayurt Oteli, Türk sinemasının o zamana kadarki bildik yollarından sapıp başka bir patikaya saptığı nadir filmlerden biri olarak hatırlanıyor. Birçok insan için “Türk sineması” deyince akla gelen şey, genellikle ya sıcacık melodramlar ya da toplumun halini uzun uzun anlatan filmlerdi. Ama burada karşımızda duran, içine kapalı, kelimelerin yerine sessizliklerin konuştuğu, toplumsal dertleri pek de dillendirmeyen ama yine de onlar kadar ağır bir yükü sırtlayan bir yapım vardı. Bu yönüyle Anayurt Oteli, sinemamızda alışık olmadığımız bir dile cesaret etmesiyle anlam kazanıyor.

Belki de o güne dek filmler, daha çok dışarıda olanı, görünür olanı yansıtıyordu: Sokaktaki hayat, aile içi sorunlar, ekonomik sıkıntılar, köy-kent çatışmaları… Anayurt Oteli ise objektifi dışarıdan içeriye çeviriyor. Hem fiziksel anlamda (otel koridorlarından ayrılmıyoruz pek) hem de psikolojik anlamda (Zebercet’in iç dünyasına gömülüyoruz) bir içe dönüş söz konusu. Bu yeni yolculuk, seyirciyi de başka bir türlü izleme deneyimine davet ediyor. Duygu, kelimelerle değil, bakışlar, sessizlikler ve atmosferle aktarılıyor. Bu durum, Türk sinemasının o dönem pek de aşina olmadığı bir sinema diliydi.
Öte yandan, film karşımıza konan karakterin derin yalnızlığını, iletişimsizliğini ve bastırılmış duygularını göstererek, aslında dönemin Türkiye’sine başka bir açıdan bakma fırsatı sunuyor. Yani yine o toplumsal konular, o sancılı dönüşümler belki fonda çınlıyor, ama Kavur açık açık anlatmaktansa seyircinin bunları hissetmesine izin veriyor. Bu yaklaşım, “hikâye anlatma” geleneğinden biraz sapıp “hal ve tavır gösterme” geleneğine doğru bir kırılma yaratıyor. Seyirciye artık daha fazla iş düşüyor, daha çok yorulmak, daha derine bakmak gerekiyor. Bu da Türk sinemasında bir tür olgunlaşma ve özgürleşme hamlesi gibi görülebilir.

Film, uluslararası platformlarda da dikkat çektiğinde, Türk sinemasının sadece Yeşilçam’ın duygusal kalıplarına, şablon melodramlarına hapsolmadığını, hatta atmosferik, psikolojik ve evrensel konulara dalabileceğini kanıtlamış oluyor. Bu, bir yandan genç yönetmenlere de “Farklı şeyler yapabilirsin” diyen bir işaret fişeği. İşte bu yüzden Anayurt Oteli, Türk sinemasında bir dönüm noktası. Çünkü o, alışılmışın dışına çıkma cesaretini gösterirken, gelecekte belki bambaşka tarzlarda filmlerin çekilebileceğini, sinemamızın daha derin, daha kişisel, daha “içeriden” hikâyelere de açık olduğunu kanıtladı.

Çok başarıli oyunculuk performanslari güzel bir kitap uyarlamasi izlmeye değer.
Etkileyici bir psikolojik film...

Hep çok abartıldığını düşündüğüm bir film olmuştur. Yanlış anlaşılmasın film iyi bir film ama o kadar değil. Roman (yusuf atılgan) çok fazla bir şey katmamış eser. Film geçişleri ve kamera açıları biraz amatör kalıyor tabi bütçe nedeniyle az çekim yapıldığını tahmin ediyorum ama daha zor koşullarda yapılmış çok daha eski klasiklerle karşılaştırınca abartılıyor diyorum.

Bazen monoton bir hayatın içine gireriz. Her gün aynıdır. Günler sanki birbirinin kopyası gibidir. İnsan uzunca bir zaman böyle yaşadığında içinde bir şeyler çürümeye başlar. Hayatında bazı değişiklikler yapması icap eder. Bir döngüye son verip yeni bir döngü başlatması gerekir. Eğer ki değişiklik yapmaz ise yavaş yavaş içinde bulunduğu durum onu yıpratarak hayattan koparır hatta ölüme bile sürükleyebilir. Bana göre Zebercet de böyle bir hal içinde. Günlük hayatın rutininden içinde bulunduğu psikolojik durumun hastalığını yavaş yavaş fark ediyor. Film güzeldi. İnsan psikolojisinin derinliklerine iniyor. Üstüne üstlük Türk filmi olması mutluluk verici.

Çok uzun senelerdir ismini duyduğum, Kavur ve Koper'in başarılarının övgülere boğulduğuna şahit olduğum bir filmdi "Anayurt Oteli". İzlemekte geç kaldım. Tabii üzerine çok konuşulacak, konuşulması gereken bir eser. Yalnızca 90 dakikalık süresi içinde değil, ülkemiz sinemasındaki yeri, yarattığı etki, değişimler, öncülük ettiği olgular. Bunların hepsi, belki filmin de önüne geçen ve derinlemesine konuşulması gereken konular. Her şeyden önce söylemek gerekir ki, çekildiği yılın, özellikle o yıla kadarki Türkiye sinemasını göz önüne aldığımızda, oldukça önünde bir film. Bir "David Lynch" etkisi bırakıyor. Yusuf Atılgan'ın aynı adlı romanından uyarlanmış. Kitabı okumadım ancak pek çok çevrede sağlam bir kitap olarak kabul edildiğini biliyorum. Yani kitap ile film arasında hep süregelmiş o karşılaştırmalara giremeyeceğim ne yazık ki. Zeberced karakteri derin bir karakter, zor bir karakter. Film zaten genel anlamda oldukça zor. Yönetmen bir şeyler hissettiriyor (müzik kullanımı da bayağı başarılı), bir şeyleri vurgulayabiliyor. Sonuç olarak izlemeye değer, görülmesi gereken bir "deneme" ortaya çıkıyor. Evet, bunu bir nevi deneme olarak görüyorum. Herhangi bir şeye herhangi bir yenilik getirmeye çalışmak, başlı başına bir deneme değil midir? Karakter odaklı, bu gibi derin filmlerin, son yıllarda olduğu gibi daha da artarak devam etmesi gerektiği, ülkemiz sinemasının belli bir karaktere sahip olmasında bunun önemli bir payı olacağı düşüncesindeyim.

Zebercet ismi gibi Anayurt Oteli de gerçekten ilginç ve kaliteli bir yapim. Yalnizlik gibi zor bir konuyu çok basarili anlatiyor.

Kamera ile birlikte sanki otelin odalarinda sizde geziyorsunuz. Isik ve Karanlik birlesimleri çok iyi. Otel kapisini açinca yayilan isik süper.Karekter analizi fevkalade.Serra Yilmaz da bir o kadar basarili.

Bunalim ve kimsesizlik kara bir bulut gibi geziyor Zebercet'le beraber.

Allah kimseyi yalniz birakmasin.

Temposu başta biraz can sıkabilir ama ilk yarım saatte dayanıldığında film bambaşka bir yere yelken açıyor.Rus bir klasik kitap okuyormuş hissine kapılıyorsunuz.Bir arkadaşın tavsiyesiyle izlediğim bu filmi kesinlikle öneririm.

Yusuf Atılgan'ın aynı isimli kitabından uyarlanan Ömer Kavur filmi. Oyuncular rollerine çok iyi oturmuşlar özellikle Macit Koper'in hayat verdiği Zebercet karakteri unutulmaz.
Kitapta dikkatimi çeken bir bölüm var ki filimde de mükemmel bir biçimde yansıtılmış.
Cinayetle suçlanan adama savcı soru sorarken zanlının cevap vermeyip Zebercet'in sanki o sorgulanıyormuş gibi ancak kendi sesini duyabileceği bir tonda cevap verdiği ve şunları söylediği sahne:
İnsan birini öldürdüğünde illa ki bir sebebi mi olmalı?

Zebercet'te birini öldürmüştür ve konuşma ihtiyacı hissetmektedir. O güne kadar her şey kapalı kapılar ardında konuşulur ve sonuçlandırılırdı. Zebercet cinayet işlemesine, bir eylemde bulunmasına rağmen yine onun fikri sorulmuyordu; başkası sorgulanıyordu. Anlatabilmeliydi Zebercet ben yaptım ve sebebim yok diyebilmeliydi. 1 cümleyle özetledi her şeyi, sebebim yok dedi, soru ona sorulmamasına rağmen ona sorulmuş gibi davrandı.
Zebercet'in anlatacak aslında o kadar çok şeyi var ki ama burada bile kestirip atıyor ve küçücük bir cümleye sıkıştırıyor söylemek istediklerini.
Sebebim yok.

Senaryo, oyuncu yönetimi, dramuturji, kurgu ... sinema adına ne varsa hepsini başarılı çok net ve uzatmadan söylüyorum anayurt oteli Türk Sinema Tarihinin en iyi filmidir.

türk sinemasını yüz akı filmlerinden kesinlikle ... zebercet karakterinin psikolojik bunalımı inanılmaz işlenmiş ... filmi izlerken zebercet karakterinin yerine kendinizi koyuyor , yaşadığı bunalımı sizde yaşıyorsunuz ... sonu ise insanda dumur etkisi yaratıyor ... macit koper in usta işi performansınıda unutmamak gerekir ... zebercet karakteriyle harikalar yaratmış ... yönetimi,senaryosu,müzikleri,oyunculukları,psikolojik analizleri :) kısacası herşeyiyle oldukça başarılı bir film Anayurt Oteli ... izlenmesi gereken bir türk filmi ... 10/8 ...

Yalnızlık...Macit Koper muhteşem oynamış ağır giden film insanı giderek içine alıyor."Acaba ben de böylemiyim ya da böyle olur muyum" demiştim kendi kendime.
Hele final sahnesi tüylerimi diken diken etti.Emeği geçen herkese bir sinemasever olarak teşekkür ediyorum.

Yaklaşık 2 senedir elimde vcdsi vardı seyretmesi bugüneymiş. Kitabıyla sansasyon yaratan Yusuf Atılgandan sonra zor bir işe soyunan büyük usta Ömer Kavur otel seçimiyle ( çok titiz bi araştırma sonucu ) başlayan , Macit Koper , Serra Yılmaz ve diğer yan karakterin şovuna dönüşen son tahlilde enfes bi sonla biten filme imza atmış. Her karesinde dramın , yalnızlığın aktığı Nazillide Zebercetin yalanları dolanları ve umutsuzca bekleyişi .. Muhteşem

tek cümle.türk sinemasının yüz akı bir film