Özel Tim - Beyazperde.com eleştirisi : Özel Tim

Son dönemde yükselişteki ülke sinemalarından biri de, Brezilya'nınki. Walter Salles, Fernando Meirelles gibi dünya çapında sinemacılar çıkaran ülkeden son bir yılda çıkan en dikkat çekici yapım, Özel Tim (Tropa de Elite). Geçtiğimiz aylarda Berlin Film Festivali'nde Altın Ayı ile ödüllendirilen Özel Tim, Rio De Janeiro'nun varoşlarındaki çetelerle mücadele eden özel bir polis birliği üzerinden, ülkenin sosyo-ekonomik çatışmalarını ve polis içindeki yozlaşmayı ele alıyor.

12 polis memuru ve 1 psikiyatristin anlattıklarına dayandırılan, dolayısıyla gerçek olaylardan yola çıkan film, 1997 yılında geçiyor. Polisin kontrolünü kaybettiği, küçük çocukların bile silah taşıdığı varoşların temizlenmesinden sorumlu olan özel timin başında, genç ama acımasız Nascimento vardır. Karısı ilk çocuklarına hamile olan polis, artık tehlikeli görevlerden elini ayağını çekmeyi düşünürken, Papa'nın şehre yapacağı ziyaretle kendini şiddetli bir temizlik operasyonunun başında bulur.

Nascimento'nun tedirginliği, kendisine uygun bir vasi bulamama endişesiyle de büyümektedir. Film, Nascimento'nun aradığı nitelikleri bölüşmüş gibi gözüken iki genç polisi tanıtır bize diğer yandan. Sağduyulu Matias ile gözüpek Neto. Matias, polis kimliğini saklı tutarak üniversite eğitimini sürdürmektedir. Edindiği arkadaş çevresinde herkesin yaygın bir şekilde uyuşturucu kullanıyor olması ve polisi yozlaşmış eşkıyalar olarak görmeleri onu rahatsız etmektedir. Neto ise elini kolunu bağlayan bir alt departmanda, polis örgütündeki yozlaşmanın etkilerine bizzat şahit olmakta ve işini doğru bir şekilde yapabilmenin yollarını keşfetmektedir.

Brezilya'nın alt kültür ve varoş gerçeğine değinen, son yılların popüler Brezilya filmi Tanrıkent'ten farklı olarak, hiçbir şeyi fazla estetize etmiyor bu filmin yönetmeni José Padilha. Özel Tim, ele aldığı karakterleri ve durumları olabildiğince gerçekçi ve tarafsız bir şekilde yansıtmaya çalışıyor. Polis örgütünün içindeki yozlaşmayı, ülkedeki polis yetkililerini huzursuz edecek kadar açık ele alıyor. Karşılığında, polislerin olur olmaz yaptığı aramaları anti-demokratik bulan ama aslında uyuşturucu trafiğinin bizzat içine batmış üniversiteli küçük burjuva gençlerin ikiyüzlülüğünü de gösteriyor.

Bir sahnede, Matias sınıf arkadaşlarına karşı polislerin toptan kötü kabul edilemeyeceğini, birçoğunun dürüstçe işlerini yapmaya çalıştıklarını savunurken; hemen ardından Neto'nun polis içindeki yozlaşmayı birebir deneyimlediğini izlettiriyor. Yani ele aldığı meseleye, tüm taraflara eşit mesafede durmaya çalışarak yaklaşıyor.

Burada tek bir açmaz var ki filmi bazı noktalarda kendiyle çelişmeye doğru götürebiliyor: Özel Tim, ana karakterleri hep polisler olan, hatta bu polislerden birinin anlatıcılığıyla süren bir film. Dolayısıyla polis şiddetini meşrulaştırır hale geldiği kısımlar var. Ama sanırım bu sizin seyirci olarak nerede durduğunuza da bakıyor. Full Metal Jacket'ı hatırlatan bir askeri eğitim sekansı var ki mesela, hayranlık duymanız veya rahatsız olmanız tamamen sizin bu meselelere ne gözle baktığınızla ilgili. O zaman bunu filmin zaafından ziyade gücü olarak görmeliyiz belki de.

Ele aldığı coğrafyanın da kaçınılmaz sonucu olarak son derece canlı, enerjik, dinamik bir film Özel Tim. Zaman zaman fazla didaktikleşebiliyor ve yukarda da bahsettiğim Tanrıkent kadar güçlü bir sinema eseri değil. Ancak yine de çok gerçekçi, çok etkileyici bir film. Böylesine zor konuların pekala popüler sinema kalıpları içerisinde anlatılabileceğinin de kanıtı. Ve belli ki Brezilyalılar kendi gerçeklerine bakmaktan, yeri geldiğinde çuvaldızı kendilerine batırmaktan hiç gocunmuyorlar.