Objektif Terör Hikayeleri
Yazar: Ayşegül KesirliHer ülkenin geçmişinde kimsenin elini sürmeye cesaret edemediği hassas noktalar vardır. Özellikle bu noktalara parmak basan dönem filmleri vizyon salonlarına pek uğramazlar. Uğradıklarında ise izleyenlerin ideolojik alt yapıları doğrultusunda iyi veya kötü eleştirilere maruz kalırlar. Kendi ülkelerinde büyük tartışmalara neden olan bu tarz filmler, hele de günümüzde tüm dünyayı tehdit eden terör gibi güncel bir konuya değiniyorlarsa başka ülkelerde de izleyenlere yepyeni sorular sordurmayı başarırlar.
Miguel Courtois yönetmenliğindeki Kurt (2004), Bask Bölgesi'nin özgürlüğü için savaşan ETA örgütünün sokaklarda terör estirdiği, faşist rejiminse çökme korkusuyla baskıcı tutumunu giderek artırdığı, 70'li yılların İspanyası'nı konu alan bir dönem filmi. ETA'ya karşı düzenlenmiş en başarılı operasyon olan "Kurt Operasyonu"nu hikayesinin merkezi yapan film, bunun aracılığı ile hem örgüt içinde yaşanmış güç ilişkilerini hem de ileri gelen devlet görevlilerinin sistemin devamlılığı için nasıl politik kararlar alabildiğini gözler önüne seriyor.
Tek taraflı bir anlatıma sahip bir film değil Kurt. İspanya'da yaşanan iç karmaşaya bir yandan Bask Bölgesi'nin bağımsızlığını savunan fanatik ETA üyeleri tarafından bakarken, bir diğer yandan da eylemleri televizyondan izleyen sıradan bir Bask kadınının bakış açısıyla da göstermeyi ihmal etmiyor. Tüm olan biteni devletin gözünden de yansıtmayı başaran film, bu yönüyle kimsenin görüşüne haksızlık etmemiş oluyor. Film, konu hakkındaki en belirgin görüşleri sergiledikten sonra ne çok radikal ne de fazla kabul görebilecek kendine has tavrını da ortaya koyuyor ve bu özelliğiyle takdir topluyor. Bu yüzden de film boyunca gösterilen bütün bakış açılarının artı eksiler gibi birbirlerini sıfırladıklarını söyleyebiliriz.
Baş karakterimiz Txema, ailesi ve çocuğuyla Bask Bölgesi'nde yaşayan ve bulunduğu ortamda hüküm süren ETA'nın görüşlerine hem saygı duyup hem de olaylarından kendini olabildiğince uzak tutmaya çalışan bir adam. Kendisini bir anda terör ve terörle mücadele savaşının içinde bulmasının karakteristik özelliklerden arındırılmış nedeni ise oldukça açık: yoksulluk ve polis baskısı.
Örgütün içinde polise bilgi sızdıran bir ajan görevi gören Kurt lakaplı Txema'nın yardımıyla gözlemleme fırsatı bulduğumuz ETA'yı, teröre yönelten neden ise hem rejimin tüm İspanya'da hüküm süren faşist baskısı, hem de örgütün kanları başka hiçbir ırkla karışmamış diye tanımladığı Bask ırkı hakkındaki fanatik tutumu. Devletin, ülkede hüküm süren teröre ve Kurt Operasyonu'nun devamlılığına dair görüşleri ise izleyenlerin yüzlerine acıklı bir gülümseme oturtacak cinsten. Filmde karşılaştığımız bu tavrın güncelliği koruyup korumadığı konusu ise filmin sadece belirli bir dönem üzerine yorum yapmakla kalmayıp, izleyenlere günümüz hakkında da sorular sordurabildiğinin kanıtı.
Gözler önüne serdiği dönemin neredeyse tüm politik görüşlerini içinde barındıran Kurt, bütün bunlar bir kenara bırakıldığında, başarılı da bir aksiyon, gerilim filmi. Mikel Lejarza'nın kendi ağzından anlatılan hayat hikayesi, başarılı çizilmiş karakterlerle beraber zaman zaman geri dönüşlerle süslenmiş bir kurgunun içinde sinemasal bir nitelik kazanmış.
Film, politik görüşlerin ard arda sıralandığı durağan bir yapım olmaktan uzak, giderek yükselen bir tempoyla kimi zaman seyircisine gerçek bir yaşam öyküsü izlemekte olduğunu dahi unutturacak cinsten. Böyle bir durumda olaylar dizisi içinde eriyip gitmesi beklenen politik mesajlar ise bir an bile hikayenin gündeminden düşmemekte. Bu sayede film, anlatmak istediklerini hareketli bir olaylar bütünü eşliğinde seyirciyi hiç sıkmadan ona aktarabilmekte.
Filmde, daha önce Novo'da (2002) izleme fırsatı bulduğumuz Eduardo Noriega, Txema rolündeki başarılı bir performansı ile dikkat çekiyor. Nelson karakterini canlandıran Patrick Bruel ve Asier rolündeki Jorge Sanz ise bu insanlarla gerçek hayatta yüz yüze gelsek gerek fiziksel özellikleri gerekse davranış biçimleriyle bunlardan daha sahici olamazlardı dedirtiyorlar.
İzleyenlerine, hem geçmiş hem de bugün hakkında ciddi sorular sordurtmayı başardığı kadar, kendine has cevapları da içinde barındıran bir film Kurt. Bu yönüyle tarihte yaşanmış terör olaylarını konu alan ancak konuyla ilgili hiçbir yorum yapmaksızın sadece gösteren benzerlerinden ayrılıyor. Ve izleyenlerini rahatsız edici ve düşündürücü bir keyif sunuyor.