Düzenbaz - Beyazperde.com eleştirisi : Epik bir ‘Scorsese light’ tarzı suç filmi denemesi...

Eğer bir film ‘Bu olayların "bazıları" hakikaten gerçekleşti’ gibi esprili ve provoke eden bir yazı ile başlıyorsa, bunu takip eden filmin bir o kadar tuhaf ve absürt bir gerçek yaşam hikayesi olmasını bekliyorsunuz… Mesela Costa-Gavras’ın politik yobazlık şaheseri Z, ‘Bu film gerçek insanlar ve olaylardan uyarlanmıştır ve kimi sinirlendirdiğimizi umursamıyoruz’ yazısıyla açıldıktan sonra şok edici politik yolsuzluklarla dolu bir hikaye sunmuştu.

1970’li yılların sonunda ABD’de olay yaratan ABSCAM skandalından esinlenen Düzenbaz ise her ne kadar oldukça enteresan karakterler etrafında oluşsa da, sonuçta alışılagelmiş bir düzenbazlık filmi yapısını takip ediyor.

Yazar/yönetmen David O. Russell’ın son filmi Umut Işığım, günümüzde artık bayatlamış romantik komedi türünün klişelerini altüst ederek ferahlatıcı ve orijinal bir tür filmi sunuyordu. Düzenbazlık filmleri ise derin karakterizasyon çalışması üzerinde mükemmel bir incelikle elden geçirilmiş konu yapısı gerektiren bir tür.

Russell’ın kariyeri boyunca verdiği röportajlara göre kendisi karakter yaratımına önem verirken, hikayeyi ve konuyu çekim aşaması sırasında oluşturan bir yönetmen. Bu riskli bir yaklaşım tabii ki, özellikle amaç seyircinin belli bir türden beklediği elementleri altüst ederken aynı zamanda yüksek bütçeli, A-sınıfı Hollywood yıldızları ile dolu genel seyirci için yaratılmış tür filmlerine uyarlamak olduğunda…

Russell’ın bu kumarbaz stili, emprovize karakter çalışması süresince başarılı bir hikaye yapısının yaratıldığı Üç Kral ve Umut Işığım gibi filmlerde başarılı sonuç veriyor. Tesadüfler ve Düzenbaz gibi filmlerde ise, her ne kadar eldeki yeteneği fark etsek de, bir yandan odaksız bir karmaşa yaratıyor.

Film, kariyer düzenbazı Irving’in (bir kere daha fiziksel bir transformasyon geçiren Christian Bale) uzun bir tek plan boyunca gülünesi sahtelikte saç stilini düzenlemesini gösteriyor. Bu sayede Irving, gerçek yaşından daha genç gösteren saçları ile düzenbazlık yapacağı kurbanlarına daha çekici gelecek. Bu görsel mesaj daha ilk dakikadan hiçbir şeyin göründüğü gibi olmadığını, espritüel bir kara komedi izleyeceğimizi başarıyla aktarıyor.

1978 yılında Irving ve iş ortağı/sevgilisi Sydney (sütyensiz bir Amy Adams, 70’li yılların modası sağolsun) fazla hırslı FBI ajanı Richie (harikülade afrosu ile Bradley Cooper) tarafından bir düzenbazlık işi sırasında yakalanır. Richie’nin amacı Irving ve Sydney’nin düzenbazlık yeteneklerini kullanarak bir grup yolsuz politikacıyı kendi kariyerini ilerletmek için hapse atmaktır.

İlk başta grubun planı sahte bir Arap şeyhinin asistanı gibi davranıp yemlerini bu şekilde çekmektir. Fakat işe mafya karışıp ta Irving New Jersey valisine (Jeremy Renner) sempati duymaya başlayınca planlar yerle bir olur. Hikaye yapısı olarak Düzenbaz gayet standart bir tür planını takip ediyor, bu türün bütün diğer örneklerinin taklit ettiği şaheser The Sting’in peşinden bir daha gidiyor.

Russell’ın konudan çok karakterlere odaklandığı ortada ve bu yaklaşım filmin en ilgi çekici ve eğlenceli anlarını yaratıyor. Bir bakıma bu yapbozun bütün parçaları yerinde, ama nedense bütün bir resim yaratmak için biraraya gelemiyor gibiler. Halbuki örneğin Sydney’in tutucu patronu Stoddard’dan (Louis CK) ultra agresif bir biçimde operasyon için para tırtıklamaya çalıştığı sahneler Cooper ve CK arasındaki ince komedi zamanlaması sayesinde filmin en güldüren anlarını yaratıyor.Diğer yandan operasyon bitmeden sevişmemeye karar veren Cooper ve Adams sinema tarihinin en acı veren cinsel işkencesini yaratıyor karakterleri için. Bu sahneler de görünmeye değer açıkçası.

David O. Russell, Umut Işığım’ın çekimleri sırasında Eric Singer’ın senaryosunu yeniden yazmış ve belli ki bu iki işin altından aynı anda kalkmakta zorlanmış. Umut Işığım’ın vizyonundan sadece bir sene sonra Russell, bu denli epik bir ‘Scorsese light’ tarzı suç filmi yaratmaya çalışıyor.. Bu hali ile film biraz aceleye getirilmiş bir havaya sahip.

Düzenbaz, Umut Işığım’dan sonra küçük bir düşüşü temsil ediyor fakat belki de bu eleştiri bu yönetmen ve kadrodan gelen yüksek beklentilerin karşılanmamasından kaynaklanıyor. Filmin eğlenceli ve enerji dolu olduğu kesin, bu anlamda haftanın izlenesi, öne çıkan yapımlarından, fakat orijinal bir hikaye bakımından çok fazla beklentiniz olmasın.